Średniowiecze - Podstawy epoki

Średniowiecze, trwające od 476 do 1493 roku, to epoka, której nazwa pochodzi od łacińskiego "medium aerum" - wieki średnie. Charakteryzuje się ona uniwersalizmem średniowiecznym, który obejmował dominację chrześcijaństwa, powszechne użycie łaciny i system feudalny.

Kluczowe pojęcia dla zrozumienia epoki to:

• Teocentryzm: przekonanie o centralnej roli Boga w świecie.
• Dualizm: pogląd o współistnieniu dobra i zła.
• Uniwersalizm: dążenie do powszechnie obowiązujących wzorców kulturowych.
• Scholastyka: główny nurt filozofii chrześcijańskiej, łączący wiarę z rozumem.

Highlight: Teologia była najważniejszym przedmiotem studiów, nazywana "Królową nauk".

Motywy popularne w średniowieczu obejmowały:

1. Memento mori ("Pamiętaj o śmierci")
2. Ars moriendi ("Sztuka umierania")
3. Danse macabre ("Taniec śmierci")
4. Planctus (lament żałobny)
5. Stabat mater (motyw cierpiącej matki)

Example: "Rozmowa mistrza Poligarpa ze śmiercią" to przykład utworu wykorzystującego motyw danse macabre.

Te motywy średniowieczne w literaturze odzwierciedlały ówczesne postrzeganie życia, śmierci i relacji człowieka z Bogiem, stanowiąc fundamenty polskiej literatury średniowiecznej.

Wilk z Gubbio - przykład postawy franciszkańskiej

Historia "Wilka z Gubbio" to kolejny przykład literatury średniowiecznej, ilustrujący postawę franciszkańską:

1. Mieszkańcy Gubbio cierpią z powodu drapieżnego wilka.
2. Św. Franciszek udaje się do siedziby wilka.
3. Uspokaja zwierzę znakiem krzyża.
4. Proponuje zawarcie umowy między wilkiem a mieszkańcami.
5. Przyprowadza wilka do miasta.
6. Wzywa mieszkańców do pokuty i informuje o umowie.
7. Zawiera pokój między wilkiem a ludźmi.

Example: Ta historia jest doskonałym przykładem średniowiecznych motywów literackich, łączących elementy religijne z moralnymi naukami.

Opowieść o wilku z Gubbio pokazuje, jak filozofia średniowiecza, a szczególnie franciszkanizm, wpływała na literaturę i kulturę tego okresu. Ilustruje ona ideały pokoju, pojednania i harmonii między człowiekiem a naturą, które były kluczowe dla franciszkańskiego światopoglądu.

Te legendy o św. Franciszku stanowią ważną część polskiej literatury średniowiecznej i są cennym źródłem wiedzy o średniowiecznych motywach i wartościach.