Początek historii Wokulskiego

Stanisław Wokulski to człowiek o niezwykłej drodze życiowej. Uczęszczał do Szkoły Przygotowawczej, a później studiował w Szkole Głównej, jednocześnie pracując jako subiekt u Hopfera. Po niepełnym roku studiów wziął udział w powstaniu styczniowym, za co zesłano go na Syberię.

Po powrocie do Warszawy w 1870 roku, dzięki pomocy przyjaciela Ignacego Rzeckiego, otrzymał posadę w sklepie wdowy Minclowej. Rok później ożenił się z nią, a po jej śmierci odziedziczył spory majątek. Zostawił sklep pod opieką Rzeckiego i wyjechał do Turcji, gdzie dorobił się fortuny na dostawach dla wojska.

Pan Ignacy Rzecki, wierny przyjaciel Wokulskiego, prowadzi tymczasowo sklep, zyskując uznanie warszawiaków. Mieszka w małym pokoiku przy sklepie i od 25 lat wykonuje te same rutynowe czynności. Mimo przywiązania do codziennych obowiązków, czasem marzy o dalekich podróżach. Swoje przemyślenia zapisuje w pamiętniku starego subiekta.

⚠️ Warto zapamiętać: Wokulski i Rzecki to postacie o kontrastujących osobowościach - pierwszy dąży do zmian i awansu społecznego, drugi pozostaje wierny tradycji i rutynie.

Życie wyższych sfer i problemy finansowe Łęckich

Pan Tomasz Łęcki i jego córka Izabela, przedstawiciele zubożałej arystokracji, zmagają się z narastającymi długami. Z tego powodu stopniowo zrywają kontakty towarzyskie. Izabela, niegdyś otoczona wieloma adoratorami, odrzucała kolejnych kandydatów do ręki, czego później żałowała. Wraz z topniejącym majątkiem, liczba jej potencjalnych mężów drastycznie zmalała.

Styl życia arystokracji został przedstawiony jako uporządkowany rytualnie ciąg wizyt, rewizyt, bali, przyjęć i podróży. To świat pozorów, w którym liczy się przede wszystkim nazwisko i pochodzenie.

Izabela dowiaduje się, że sprzedaną przez jej rodzinę zastawę wykupił tajemniczy Wokulski. Ten sam człowiek zdobył już sympatię jej ciotki i ojca, który planuje założyć z nim spółkę handlową. Panna Łęcka podejrzewa również, że Stanisław wykupił weksle jej ojca. Wszystko to prowadzi ją do wniosku, że kupiec zamierza się starać o jej rękę.

Zaciekawiona Izabela odwiedza sklep Wokulskiego, aby przyjrzeć się bliżej jego właścicielowi. Po jej wizycie Stanisław stwierdza, że jego wcześniejsze zauroczenie było chwilowe, i krytycznie ocenia wyższe sfery, dla których liczą się tylko pozory i pochodzenie, a nie prawdziwe zalety człowieka.

🔍 Ciekawostka: W "Lalce" przedstawiono szczegółowe opracowanie kontrastów społecznych między światem arystokracji a światem przedsiębiorczych kupców, co stanowi jedno z najważniejszych zagadnień powieści.

Prawdziwe motywy Wokulskiego

Podczas spaceru po Warszawie w Wielką Środę, Wokulski ze współczuciem obserwuje życie miejskiej biedoty. Budzi to w nim gorzkie refleksje o kraju, gdzie "jedni giną z niedostatku, drudzy z rozpusty". W jego rozmyślaniach odkrywamy prawdziwe powody jego wyjazdu do Turcji i gromadzenia majątku.

Po śmierci żony Wokulski wrócił do swoich naukowych pasji. Jednak wszystko zmieniło się, gdy w teatrze zobaczył Izabelę Łęcką. Zauroczyła go zupełnie i od tej pory pragnął się do niej zbliżyć. Doszedł do wniosku, że będzie to możliwe tylko jako bardzo bogaty człowiek. Dlatego przyjął propozycję moskiewskiego kupca Suzina i wyjechał na wschód zdobyć fortunę.

Stanisław, mimo pogoni za bogactwem i statusem społecznym, nie traci wrażliwości na ludzką biedę. Spotyka przypadkiem dawnego pracownika Wysockiego, który utrzymuje liczną rodzinę, i chętnie udziela mu pomocy finansowej. Wokulski streszczenie jego charakteru to połączenie ambicji i społecznej wrażliwości.

W Wielką Sobotę Izabela zbiera w kościele datki na ubogich. Wokulski pojawia się tam również i rzuca na tacę ponad 200 rubli w złocie, chcąc zwrócić na siebie uwagę panny Łęckiej. Obserwuje ją z oddali, zastanawiając się nad możliwościami nawiązania bliższej znajomości. W kościele spotyka też modlącą się żarliwie prostytutkę i postanawia pomóc jej wrócić na uczciwą drogę.

💡 Ważna informacja: Dwoistość natury Wokulskiego to jeden z najważniejszych motywów powieści - z jednej strony dąży do awansu społecznego i miłości arystokratki, z drugiej pomaga ubogim i dostrzega niesprawiedliwość społeczną.

Walka o pozycję i miłość Izabeli

Stanisław zostaje zaproszony do hrabiny na śniadanie wielkanocne, gdzie spotyka Łęckiego i inne osoby z wyższych sfer. Obecna jest tam również Izabela, która jest oburzona, że zwykły kupiec śmiał zjawić się na przyjęciu dla arystokracji. Wokulski czuje jednak, że budzi zainteresowanie wśród gości, co może pomóc mu osiągnąć wymarzony cel.

Tymczasem Wokulski otwiera nowy, elegancki sklep i przenosi tam swój personel. Przyjmuje też nowych pracowników, w tym przyjaciela z czasów zesłania - młodego Szlangbauma. Pochłonięty miłością do Izabeli, poświęca pracy niewiele czasu, przerzucając obowiązki na Rzeckiego. Szczegółowe streszczenie jego działań pokazuje, jak zmienia swój styl życia - wynajmuje ogromne mieszkanie, kupuje powóz, próbując dopasować się do arystokracji.

Wokulski dowiaduje się o wystawieniu kamienicy Łęckich na licytację. Natychmiast poleca swojemu adwokatowi nabyć budynek, a starego Szlangbauma prosi, aby podbił cenę z 60 do 90 tysięcy rubli. Przez pośrednika nabywa też wspaniałą klacz wyścigową, która wcześniej należała do barona Krzeszowskiego. Koń wygrywa zawody, a Wokulski przekazuje nagrodę i pieniądze ze sprzedaży konia Izabeli i hrabinie na cele dobroczynne.

Do Izabeli prawie nie ma już konkurentów, a Wokulski - częściowo z tego powodu - jawi się jej jako postać coraz bardziej szlachetna i niezwykła. Panna Łęcka wciąż nie chce zaakceptować myśli o poślubieniu człowieka z niższych sfer, jednak zgadza się z planami ojca, aby zaprosić Stanisława na obiad. Krótkie streszczenie tych wydarzeń pokazuje, jak Wokulski stopniowo toruje sobie drogę do serca Izabeli.

🔑 Kluczowy wniosek: Wokulski wykorzystuje swój majątek i znajomości, by zbliżyć się do Izabeli, jednak jego uczucie zderza się z barierami społecznymi, co jest jednym z głównych motywów powieści.