Zjawy i ich znaczenie w "Weselu"

W trzeciej części dramatu Stanisława Wyspiańskiego "Wesele" pojawiają się zjawy, które odgrywają kluczową rolę w pogłębieniu symboliki utworu i ukazaniu złożoności polskiej mentalności narodowej. Każda z tych postaci niesie ze sobą głębokie znaczenie i odnosi się do konkretnych aspektów polskiej historii i teraźniejszości.

Chochoł i jego rola

Chochoł, przedstawiony jako róża owinięta w słomę, jest jedną z najbardziej enigmatycznych postaci dramatu.

Definition: Chochoł w "Weselu" może symbolizować polski naród uśpiony, który kiedyś się odrodzi. Jest to symbol ambiwalentny, łączący w sobie potencjał odrodzenia (róża) z marazmem i bezwładem (słomiana osłona).

Spotkanie Isi z Chochołem ma charakter zapowiedzi przybycia kolejnych zjaw, wprowadzając element fantastyczny do realistycznej dotąd akcji dramatu.

Widmo i Marysia

Widmo, będące duchem malarza de Laveaux, pojawia się przed Marysią, swoją dawną narzeczoną.

Highlight: Spotkanie Marysi z Widmem symbolizuje niemożność uwolnienia się od przeszłości i niespełnionych obietnic. Jest to również nawiązanie do romantycznej koncepcji miłości trwającej poza grób.

Stańczyk i Dziennikarz

Stańczyk, błazen królewski z czasów Zygmunta Augusta, pojawia się przed Dziennikarzem.

Quote: "Spotkanie ucznia z mistrzem. Stańczyk symbolizuje frakcję polityczną, do której należy Dziennikarz - konserwatystów. Błazen jest obrazem sumienia redaktora."

Ta scena jest krytyką postawy konserwatywnej części polskiej inteligencji, reprezentowanej przez Dziennikarza.

Rycerz i Poeta

Rycerz, utożsamiany z Zawiszą Czarnym, pojawia się przed Poetą.

Example: Poeta pragnie, by pojawił się rycerz, który swoją odwagą i męstwem zainspiruje cały naród do wielkich czynów. Ta scena ilustruje tęsknotę za bohaterskim przywództwem i wielkim czynem narodowym.

Hetman i Pan Młody

Hetman, symbolizujący zdradę narodową, pojawia się przed Panem Młodym.

Vocabulary: Hetman Branicki, przywoływany w tej scenie, jest historycznym symbolem zdrady ojczyzny, co odnosi się do problemu wierności narodowym ideałom.

Upiór i Dziad

Upiór, utożsamiany z Jakubem Szelą, przywódcą rabacji galicyjskiej, pojawia się przed Dziadem.

Highlight: Ta scena symbolizuje odwieczny konflikt między panami a chłopami, przypominając o krwawych wydarzeniach z przeszłości i ich wpływie na relacje społeczne.

Wernyhora i Gospodarz

Wernyhora, legendarny wieszcz ukraiński, pojawia się przed Gospodarzem.

Quote: "Spotkanie jest spowodowane obustronną intencją. Wernyhora szukał odpowiedniego człowieka do poprowadzenia powstania, w którym wspólną siłę będą stanowić chłopi i inteligencja. Gospodarz był do tego celu idealnym kandydatem."

Ta scena jest kluczowa dla całego dramatu, symbolizując szansę na narodowe odrodzenie poprzez zjednoczenie wszystkich warstw społeczeństwa.

Wesele powstanie listopadowe - choć dramat nie odnosi się bezpośrednio do powstania listopadowego, scena z Wernyhorą nawiązuje do idei narodowego zrywu i walki o niepodległość, która była żywa w polskiej świadomości od czasów rozbiorów.

Podsumowując, zjawy w "Weselu" Wyspiańskiego są nośnikami głębokich znaczeń symbolicznych, odnoszących się do kluczowych problemów polskiej historii, tożsamości narodowej i relacji społecznych. Ich pojawienie się w dramacie pozwala na wielowymiarową analizę polskiej mentalności i wyzwań stojących przed narodem u progu XX wieku.