Omówienie wybranych wierszy Jana Andrzeja Morsztyna
Interpretacja wierszy "Do trupa", "O swej pannie" i "Niestatek" pozwala dostrzec w nich motyw dworskiej miłości ukazany w wymyślny sposób koncept, ale też często przerysowany teatralizacja.
"Do trupa" Jana Andrzeja Morsztyna
W sonecie "Do trupa" Jan Andrzej Morsztyn zastosował zaskakujący koncept barokowy: porównanie sytuacji zakochanego do położenia nieboszczyka. Poeta zestawia ze sobą stan zmarłego i zakochanego, tworząc paradoksalny wniosek, że sytuacja zakochanego jest dużo gorsza niż zmarłego.
Example: Nieboszczyk leży zabity strzałą śmierci, podczas gdy zakochany jest zabity strzałą miłości.
Highlight: Wiersz ma formę sonetu włoskiego: w pierwszej części następuje wyliczenie podobieństw, w drugiej - kontrast pomiędzy zakochanym a zmarłym.
"O swej pannie" Jana Andrzeja Morsztyna
Koncept w baroku widoczny w wierszu "O swej pannie" polega na poszukiwaniu kolorystycznych skojarzeń pomiędzy obiektami a kolorem skóry ukochanej. Utwór jest wyrafinowanym komplementem, w którym poeta wylicza zjawiska i przedmioty o białej barwie, by ostatecznie stwierdzić, że skóra ukochanej jest bielsza od nich wszystkich.
Quote: "O białe są pióra łabędzia, / biała jest perła, / biały jest świeży śnieg,"
"Niestatek" Jana Andrzeja Morsztyna
Wiersz "Niestatek" opiera się na psychologicznej obserwacji zmienności uczuć. Jan Andrzej Morsztyn przedstawia w nim, jak postrzeganie ukochanej osoby zmienia się w zależności od relacji między kochankami.
Definition: Niestatek - zmienność uczuć, niestałość.
Poeta sięgnął po porównania oddziałujące na różne zmysły, zestawiając ze sobą obrazy ukochanej w chwilach zgody i kłótni.
Example: Gdy kochankowie są w zgodzie, oczy ukochanej są jak ogień, a gdy się pokłócą - jak popiół.
Te trzy wiersze doskonale ilustrują cechy poezji barokowej i charakterystykę twórczości Jana Andrzeja Morsztyna, ukazując jego mistrzostwo w tworzeniu konceptów i operowaniu językiem poetyckim.
