Ballada Mickiewicza Romantyczność to jeden z najważniejszych utworów polskiego romantyzmu, który stanowi manifest nowego kierunku w literaturze.
Utwór przedstawia historię młodej dziewczyny Karusi, która rozpacza po śmierci ukochanego Jasieńka. Widzi jego ducha i rozmawia z nim, co wywołuje niepokój wśród mieszkańców wsi. Pojawia się postać mędrca, który reprezentuje racjonalistyczne podejście oświeceniowe i próbuje wyjaśnić zachowanie dziewczyny poprzez naukowe argumenty. Narrator ballady staje jednak po stronie ludu i jego wierzeń, uznając wyższość uczuć i wiary nad rozumem.
W szerszym kontekście historycznym polskiego romantyzmu utwór odzwierciedla fundamentalny konflikt między racjonalizmem oświecenia a romantycznym postrzeganiem świata. Analiza stylistyczna ballad romantycznych pokazuje charakterystyczne cechy gatunku: łączenie elementów realistycznych z fantastycznymi, obecność ludowości, prostotę języka oraz dramatyzm akcji. Mickiewicz wykorzystuje w utworze dialog jako główny środek wyrazu, co pozwala mu skontrastować różne punkty widzenia i światopoglądy. Ballada porusza również ważne tematy społeczne i filozoficzne: relację między rozumem a uczuciem, konflikt między wiedzą naukową a ludową mądrością, oraz rolę tradycji i wierzeń w życiu społeczności. Utwór ten wyznaczył nowy kierunek w polskiej literaturze, podkreślając znaczenie emocji, wyobraźni i duchowości w poznawaniu świata.
