Wybudowałem pomnik

Alternatywny zapis:

niezniszczalnym, trwalszym ponad wszystkie inne wytwory rąk ludzkich: Stawiłem sobie pomnik trwalszy niż ze spiży. Podmiot liryczny wychwala potęgę poezji, która jest ponadczasowa: Od królewskich piramid sięgający wyżej. Kolejne cztery wersy to opis pośmiertnej sławy, którą poecie zapewnia jego dzieło. Sława ta przyniesie poecie wieczną młodość: (...) Potomną sławą zawsze młody Poezja sprawi, iż poeta stanie się nieśmiertelny, bo jego twórczość pozostanie w dorobku ludzkości: Nie wszystek umrę, wiele ze mnie tu pozostanie Poza grobem (...) Podmiot liryczny jest pewien trwałości poezji, a więc i swojej sławy, co wyraża słowami: Róść ja dopóty będę, dopóki na schody Kapitolu z westalką cichą kapłan kroczy Ówcześnie panowało powszechne przekonanie o wieczności Rzymu i rzymskiej religii, stąd też trwałość poezji ukazana została poprzez metaforę z nim związaną. W kolejnych dwu wersach znajdują się autobiograficzne wątki, dzięki czemu można powiedzieć z całą pewnością, iż ja liryczne, jest tożsame Horacemu. Horacy nawiązuje do swojej ojczyzny : Gdzie z szumem Aufidus rozhukany toczy, Gdzie Daunus w suchym kraju rządził ludy polne. Trzy następne wersy są opisem zasług Horacego, które czynią z niego wielkiego poetę: Na wyżyny się wzbiłem i żem przeniósł pierwszy Do narodu Italów rytm eolskich wierszy Zaznaczyć należy, iż ,,eolskie wiersze" odnoszą się do wierszy greckich, a w szczególności do liryków Alkajosa i Safony. Horacy odnosi się także do swojego pochodzenia (był bowiem synem wyzwolonego niewolnika, mimo to otrzymał gruntowne wykształcenie): (...) że ja niski wprzódy Dwa ostatnie wersy to apostrofa skierowana do Melpom meny, muzy dramatu, którą podmiot liryczny prosi, by za jego zasługi na polu literackim obdarowała go wieńcem laurowym, który był symbolem chwały i zwycięstwa, tym samym wynosząc go do rangi wielkich tego świata: Melpomeno weź chlubę, co z zasługi rośnie I delfickim wawrzynem wieńcz mi włos radośnie. ANALIZA Wiersz Horacego jest odą. Należy do gatunku liryki bezpośredniej. Jest to utwór czterostrofowy, w każdej strofie znajdują się cztery wersy. Napisany wierszem regularnym, ze średniówką po siódmej sylabie. Obfituje w środki stylistyczne, takie jak: metafory, przerzutnie i epitety. NAWIĄZANIA LITERACKIE J. Kochanowski ,,Pieśń XXIV z ksiąg wtórych" J. Kochanowski ,,Muza" J. Słowacki ,,Testament mój" A. Mickiewicz ,,Ajudah" A. Mickiewicz ,,Wielka improwizacja" A. Mickiewicz ,,Exegi monumentum L. Staff ,,Ostatni z mojego pokolenia" W. Szymborska ,,Radość pisania" A. Słonimski ,,Do krytyka" T. Różewicz ,,Poeta w czasie pisania" K. I.Gałczyński ,,Hymn do Apollina" Utwór pt. ,,Exegi monumentum" Horacego jest zaliczany do gatunku ody, czyli liryki, która wywodzi się z greckiej pieśni chóralnej. Utrzymana była w tonie podniosłym i często sławiła triumfatorów igrzysk olimpijskich i wojennych bohaterów. W tym przypadku jest wierszem o tematyce metapoetyckiej. Jest to ostatni utwór, mieszczącym się w III księdze ,,Pieśni". Wiersz składa się z czterech strof, czterowersowych, pisanych trzynastozgłoskowcem. Przesycony jest licznymi przerzutniami. Tytuł ,,Exegi monumentum" z języka łacińskiego oznacza 'wybudowałem pomnik', którym jest poezja dająca cząstkę nieśmiertelności. Utwór jest rozważaniem na temat poezji. Podmiot liryczny, poeta, zwraca się w nim do odbiorców własnej twórczości. Jest świadomy swych osiągnięć, gdyż stwierdza: Wybudowałem pomnik trwalszy niż ze spiżu Spiż jest stopem miedzi z cynkiem i ołowiem, z którego tworzyło się broń, dzwony czy armaty, a zatem to materiał bardzo trwały odporny na wszelkie zniszczenia. Jednakże podmiot liryczny, dzięki swojej poezji, zbudował sobie pomnik jeszcze trwalszy. Jest bowiem potężny, odporny na warunki atmosferyczne (nie zniszczy go czas ani Akwilon - gwałtowny wiatr północny). Pomnik stanowi zatem metaforę, oznaczającą poezję podmiotu mówiącego, który możemy utożsamić z autorem. Podmiot liryczny porusza także motyw ,,non omnis moriar", czyli 'nie wszystek umrę'. Wie bowiem, że jego cząstka pozostanie na świecie na wieki i będzie nieśmiertelna. Ową cząstką jest poezja, która - według podmiotu lirycznego - jest wieczna i daje sławę wśród ludzi kolejnych epok. Jest on zatem świadomy swej wielkości i sławy. Wie też, jak duży wpływ ma na literaturę. W wierszu odnaleźć można również słowa: Potąd będę młody pokąd na Kapitol Ma wstępować z milczącą westalką pontifex Pontifex Maximus był Wielkim Kapłanem, który 15 marca składał na Kapitol ofiarę Jowiszowi w towarzystwie Wielkiej Westalki, będącej przełożoną pozostałych sześciu westalek. Towarzyszyła ona pontifexowi w milczeniu. W przekonaniu podmiotu lirycznego, będzie on młody, dopóki taka sytuacja będzie miała miejsce, czyli – według niego - wiecznie. Podmiot liryczny można utożsamić z samym poetą, ponieważ w wierszu pojawiają się wątki autobiograficzne, np. wspomnienie rzeki Aufidus w Apulii, na której brzegach leżało rodzinne miasto Horacego. Wspomina także Daunusa, mitycznego króla Apulii - krainy o suchych i skwarnych latach. Zwraca uwagę też na swoje pochodzenie z niższych warstw społecznych, mówiąc: ,,Ja z nizin wyrosły". Podmiot mówiący jest świadomy tego, że swą twórczością jako pierwszy podbił Italię, gdyż doprowadził do niej nurt eolskiej pieśni (odniesienie do liryki Safony i Alkajosa, gdyż w skład Eoli wchodziła wyspa Lesbos, ich ojczyzna). W wierszu odnaleźć można również apostrofę do Melpomeny, muzy tragedii. Prosi ją o dumę z jego zasług oraz o delficki laur, wieniec Apollina, boga wyroczni i poezji. W ten sposób ma zostać uwieńczona wielkość tego co dokonał, a wszystko ma być poparte boskim zwierzchnictwem. Swoim utworem, Horacy zwrócił uwagę na to, że warto - a nawet należy - pozostawić coś po sobie. Doskonałym narzędziem, by to osiągnąć jest poezja, ponieważ daje ona nieśmiertelność i wieczność, o czym mówi łaciński zwrot ,,non omnis moriar". Rodzaj literacki: liryka Gatunek literacki: oda W odzie tej podmiot liryczny, który można utożsamiać z poetą, porusza jeden z najważniejszych problemów jego twórczości, nieśmiertelność i potęgę sztuki. Horacy jest przekonany, iż swoją poezją wystawił sobie pomnik trwalszy od poświęconych wybitnym twórcom spiżowych posągów i monumentów. Będący dziełem człowieka pomnik z czasem niszczeje, poezja zaś jest nieśmiertelna i trwa na wieki, świadcząc przyszłym pokoleniom o istnieniu jej twórcy. Sztuka zapewnia artyście sławę u potomnych, wieczną pamięć, której upływ czasu nie może zniszczyć: ,,Nie wszystek umrę, wiele ze mnie tu zostanie Poza grobem (...)". Sztuka uwzniośla człowieka, zbliża go do bogów. Horacy jest przekonany o sile i trwałości swojej poezji oraz o własnych zasługach na polu twórczości literackiej, które przyniosą mu wawrzyn sławy i sprawią, że na wieki będzie żyć w pamięci ludzi, czytających jego pieśni. Exegi monumentum... to jeden z najbardziej znanych utworów Horacego, do którego nawiązania odnaleźć można w poezji autorów późniejszych epok (Puszkina, Kochanowskiego).