Wyrazy złożone i ich typy
Wyrazy złożone powstają przez połączenie co najmniej dwóch wyrazów podstawowych. Przykładowo, słowo "bajkopisarz" składa się z wyrazów "bajka" i "pisarz". Znajomość typów wyrazów złożonych jest kluczowa dla egzaminu ósmoklasisty.
Istnieją trzy główne typy wyrazów złożonych. Złożenia to połączenia dwóch wyrazów za pomocą wrostka -o- lub -i-/-y-, gdzie odmienia się tylko drugi człon np.długopis=długo+pisze,listonosz=listy+nosi. Zrosty powstają przez bezpośrednie połączenie dwóch lub trzech wyrazów bez wrostka, gdzie odmieniają się oba człony lub tylko drugi np.wiarygodny=wiary+godny,Wielkanoc=Wielka+noc.
Zestawienia to połączenia dwóch lub więcej wyrazów pisanych oddzielnie, ale tworzących jedną nazwę. Mogą odmieniać się oba człony lub tylko jeden (np. Zielona Góra → w Zielonej Górze, maszyna do szycia → przy maszynie do szycia).
Pamiętaj! Aby łatwo rozpoznać typ wyrazu złożonego, zwróć uwagę na sposób łączenia wyrazów podstawowych – czy jest wrostek, czy wyrazy są połączone bezpośrednio, czy może pisane oddzielnie.
Pisownia przymiotników złożonych
Pisownia przymiotników złożonych może sprawiać trudności, ale istnieją dwie proste zasady. Z łącznikiem piszemy przymiotniki składające się z dwóch członów równorzędnych znaczeniowo. Dobrym przykładem jest słownik polsko-niemiecki, gdzie zarówno "polski" jak i "niemiecki" są równie ważne.
Bez łącznika piszemy przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych, gdzie jeden człon jest określeniem drugiego. Przykładem jest słowo "ciemnoczerwony" - "ciemno" określa odcień czerwieni. Ta zasada dotyczy również pisowni kolorów złożonych, które często pojawiają się w zadaniach na egzaminie ósmoklasisty.
Ćwiczenie rozpoznawania wyrazów złożonych i ich poprawnej pisowni to świetny sposób na przygotowanie się do zadań ze słowotwórstwa, które regularnie pojawiają się na egzaminie.