Pierwiastki i związki chemiczne w organizmach
Nasze ciało składa się w 65% z tlenu oraz innych pierwiastków biogennych jak węgiel, wodór, azot, fosfor i siarka. Ważne są też makroelementy (wapń, magnez, potas) oraz mikroelementy (żelazo, miedź, fluor, kobalt).
Organizmy zbudowane są ze związków chemicznych organicznych i nieorganicznych. Do organicznych należą węglowodany, białka, lipidy i kwasy nukleinowe, zaś do nieorganicznych - woda i sole mineralne.
Woda ma budowę polarną i wyjątkowe właściwości: jest dobrym rozpuszczalnikiem, jej gęstość zmienia się z temperaturą (co pozwala organizmom przetrwać zimę pod lodem), ma duże napięcie powierzchniowe (dzięki czemu niektóre owady "chodzą" po wodzie), wysokie ciepło parowania (umożliwia termoregulację) oraz duże ciepło właściwe (chroni przed nagłymi zmianami temperatury).
Węglowodany dzielimy na cukry proste (glukoza, fruktoza, ryboza), dwucukry (maltoza, laktoza, sacharoza) i wielocukry (skrobie, glikogen, celuloza, chityna). Glukoza i fruktoza są podstawowym źródłem energii, skrobia to materiał zapasowy roślin, a glikogen - zwierząt i grzybów.
Ciekawostka! Celuloza buduje ściany komórkowe roślin, a chityna tworzy szkielet zewnętrzny stawonogów. Twój pancerz ochronny w postaci włosów składa się z białka - keratyny!
Białka to polimery zbudowane z 20 różnych aminokwasów. Pełnią funkcje: strukturalną (keratyna, kolagen), enzymatyczną (pepsyna), magazynującą (mioglobina) i transportową (hemoglobina, albuminy). Każdy aminokwas zawiera grupę aminową, karboksylową i charakterystyczny podstawnik.
Zrozumienie tych podstawowych składników życia pomaga pojąć, jak funkcjonują wszystkie organizmy - od najprostszych bakterii po nas samych!