Budowa i funkcje lipidów - część 2
Lipidy złożone to kluczowe składniki błon biologicznych. Do tej grupy należą fosfolipidy i glikolipidy.
Definicja: Fosfolipidy to lipidy zawierające resztę kwasu fosforowego, które tworzą podstawową strukturę błon komórkowych.
Budowa błony komórkowej opiera się na dwuwarstwie fosfolipidowej. Fosfolipidy mają hydrofilową "głowę" i hydrofobowy "ogon", co pozwala im tworzyć stabilne struktury w środowisku wodnym.
Przykład: Micela to struktura tworzona przez fosfolipidy w wodzie, gdzie hydrofobowe ogony są skierowane do środka, a hydrofilowe głowy na zewnątrz.
Cholesterol w błonie komórkowej funkcja polega na regulacji płynności i sztywności błony. Jest on szczególnie ważny w błonach zwierzęcych, podczas gdy błony roślinne zawierają go mniej.
Highlight: Osłonka mielinowa, bogata w cholesterol, zwiększa prędkość przewodzenia impulsów nerwowych.
Naturalne fosfolipidy i glikolipidy pełnią kluczowe role w strukturze i funkcjonowaniu komórek. Glikolipidy zawierają dodatkowo cząsteczki cukrów, takich jak glukoza czy galaktoza.
Lipidy izoprenowe obejmują karotenoidy i steroidy:
- Karotenoidy (np. karoten, ksantofil) nadają barwę roślinom i pełnią funkcje ochronne.
- Steroidy, z cholesterolem jako głównym przedstawicielem u zwierząt, mają różnorodne funkcje biologiczne.
Vocabulary: Miażdżyca - choroba naczyń krwionośnych związana z nadmiernym odkładaniem się cholesterolu.
Biologiczne funkcje lipidów izoprenowych obejmują:
- Syntezę witaminy D
- Produkcję soli żółciowych
- Tworzenie hormonów steroidowych w jądrach, jajnikach i korze nadnerczy
Example: Karotenoidy działają jako barwniki pomocnicze w fotosyntezie, chroniąc rośliny przed uszkodzeniami i nadając barwę kwiatom i owocom.
