Budowa i funkcje tłuszczów właściwych

Budowa cząsteczki tłuszczu właściwego składa się z glicerolu połączonego wiązaniami estrowymi z trzema kwasami tłuszczowymi. Wiązania te powstają w wyniku reakcji grup hydroksylowych glicerolu z grupami karboksylowymi kwasów tłuszczowych.

Definition: Wiązanie estrowe - połączenie chemiczne powstające w wyniku reakcji grupy hydroksylowej (-OH) z grupą karboksylową (-COOH).

Funkcje lipidów u zwierząt są niezwykle istotne dla ich przetrwania i prawidłowego funkcjonowania. Tłuszcze właściwe u zwierząt znajdują się głównie pod skórą oraz otaczają niektóre narządy wewnętrzne, pełniąc następujące funkcje:

1. Termoizolacyjna - chronią przed nadmierną utratą ciepła i umożliwiają jego wytwarzanie.
2. Ochronna - zabezpieczają przed urazami mechanicznymi.
3. Zapasowa - magazynowane w tkance tłuszczowej, są wykorzystywane podczas głodu lub wysiłku fizycznego.

Highlight: Tłuszcze są bardzo zasobne w energię, dlatego stanowią doskonały materiał zapasowy dla organizmu.

U roślin tłuszcze właściwe występują głównie w nasionach, np. rzepaku czy słonecznika. Pełnią one funkcję zapasową, stanowiąc źródło energii i związków budulcowych dla rozwijającego się zarodka oraz młodej rośliny.

Woski w organizmach roślinnych i zwierzęcych to lipidy proste, będące estrami kwasów tłuszczowych i alkoholi zawierających w cząsteczce jedną grupę hydroksylową. Pełnią one funkcje ochronne i budulcowe.

Example: Wosk pszczeli jest przykładem wosku zwierzęcego, który pełni ważną rolę w budowie plastrów, na których składane są jaja.

Woski i lipidy złożone

Woski odgrywają istotną rolę zarówno w świecie zwierząt, jak i roślin. Pokrywają one pióra ptaków, sierść ssaków oraz liście roślin, pełniąc funkcje ochronne.

Example: Lanolina to wosk występujący w wełnie owczej, natomiast spermacet to wosk znajdujący się w głowie kaszalotów.

Woski w organizmach roślinnych wchodzą w skład kutykuli, która jest warstwą lipidową pokrywającą nadziemne organy roślin. Kutykula zabezpiecza rośliny przed nadmiernym wyparowywaniem wody, co jest kluczowe dla ich przetrwania w środowisku lądowym.

Lipidy złożone, takie jak fosfolipidy i glikolipidy, są podstawowymi składnikami błon biologicznych. Ich budowa chemiczna jest bardziej skomplikowana niż tłuszczów prostych.

Definition: Fosfolipidy - lipidy złożone zawierające resztę kwasu fosforowego(V), posiadające hydrofilową "głowę" i hydrofobowy "ogon".

Charakterystyczna budowa cząsteczek lipidów złożonych powoduje, że mają one dwa końce o różnym powinowactwie do wody. Ta właściwość umożliwia im tworzenie dwuwarstw lipidowych, które są podstawą budowy błon komórkowych.

Highlight: Dwuwarstwa lipidowa powstaje dzięki spontanicznemu układaniu się cząsteczek fosfolipidów w sposób, który uniemożliwia kontakt hydrofobowych "ogonów" z wodą.