Budowa i funkcje lipidów
Lipidy to związki zbudowane głównie z węgla, tlenu i wodoru, czasem zawierają też azot i fosfor. Charakteryzują się hydrofobowością (nie rozpuszczają się w wodzie) i mniejszą gęstością niż woda.
Lipidy dzielimy na proste, złożone i izoprenowe. Lipidy proste to głównie tłuszcze właściwe i woski. Tłuszcze właściwe są estrami glicerolu i kwasów tłuszczowych, występują w nasionach roślin oleistych i tkankach podskórnych zwierząt. Pełnią funkcje energetyczne, termoizolacyjne i rozpuszczają witaminy A, D, E, K oraz cholesterol. Woski natomiast to estry kwasów tłuszczowych i alkoholi jednowodorotlenowych, pokrywające liście, owoce, pióra czy włosy - chronią i izolują organizmy.
Lipidy złożone zawierają dodatkowe związki chemiczne. Fosfolipidy mają jedną z grup glicerolu połączoną z resztą kwasu fosforowego, a glikolipidy zawierają cząsteczki cukrów. Te lipidy są kluczowym materiałem budulcowym błon biologicznych - zwłaszcza glikolipidy, które tworzą powierzchniową warstwę błony komórkowej.
Ciekawostka: Każda komórka w twoim ciele ma błonę zbudowaną z fosfolipidów! Dzięki nim komórka może kontrolować, co do niej wchodzi, a co z niej wychodzi.
Lipidy izoprenowe mimo że nie są estrami, zaliczamy do tłuszczów ze względu na hydrofobowość. Steroidy mają złożoną, pierścieniową budowę - najważniejszym z nich jest cholesterol występujący w błonach komórkowych. Karotenoidy to barwne związki (czerwone, pomarańczowe, żółte) produkowane przez rośliny - pełnią funkcje w fotosyntezie jako barwniki pomocnicze i nadają kolor kwiatom oraz owocom.