Chemiczne podstawy życia

Alternatywny zapis:

pozwala to organizmom wodny przetrwać zimę pod powierzchnią lodu • Ma duże napięcie powierzchniowe - pozwala to małym owadom utrzymać się na jej powierzchni • Ma wysokie ciepło parowania - umożliwia to organizmom termoregulację • Ma duże ciepło właściwe - Chroni to organizmy przed nagłymi zmianami temperatury otoczenia i umożliwia utrzymanie stałej temperatury ciała. 8. WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNO-FIZYCZNE: • Bezbarwna, bez smaku i zapachu • Odczyn obojętny (pH = 7) • Występuje w stanie stałym, ciekłym i gazowym Wysokie ciepło topnienia, sublimacji, parowania ● ciało stałe resublimacja 9. WĘGLOWODANY: a) CUKRY PROSTE c) WIELOCUKRY sublimacja ciało gazowe skraplanie krzepnięcie topnienie parowanie ciało ciekłe (monosacharydy) • Triozy - C3 (np. aldehyd glicerynowy) • Pentozy - C5 (np. ryboza/kwas rybonukleinowy; deoksyryboza/kwas deoksyrybonukleinowy) • Heksozy - C6 (np. fruktoza, glukoza, galaktoza) b) DWUCUKRY (disacharydy; oligosacharydy) • Sacharoza (glukoza + fruktoza) • Laktoza (glukoza + galaktoza) Maltoza (glukoza + glukoza) (polisacharydy) • Skrobia • Glikogen • Celuloza • Chityna • Heparyna 10. Pentoza - składnik RNA, ATP ▪ Deoksyryboza - składnik DNA Heksoza (glukoza) - podstawowe źródło energii Fruktoza - składnik owoców; dodatk. źródło energii Galaktoza - element budulcowy laktozy → Sacharoza - korzeń buraka cukrowego; transport cukrów u roślin → Laktoza - mleko → Maltoza - produkt rozkładu skrobii o Skrobia - jasne pieczywo o Glikogen - materiał zapasowy (wątroba) o Celuloza - składnik ścian komórkowych o Chityna - funkcja budulcowa o Heparyna - hamuje krzepnięcie krwi H HO H OH 6 CH₂OH H OH √√3 Glucose H CH₂OH OH H WIĄZANIE O-GLIKOZYDOWE (cukrowe) Sucrose Fibrylarne (skleroproteiny) O H 2 OH H OH H OH 1 CH₂OH Proste 2 OH 3 OH Fructose Glycosidic Bond CH₂OH H Globularne a) właściwe OH HO 4 CH₂OH 6 HO b) polipeptydy 11. BIAŁKA to polimery zbudowane z 20 różnych rodzajów aminokwasów. Złożone (aminokwasy + część niebiałkowa) - histony - albuminy - globuliny H H H CH₂OH -hemoglobina -fibrynogen -mioglobina 12. FUNKCJE BIAŁEK: *Histony, Keratyna, Kolagen (funk. strukturalna) *Pepsyna (funk. enzymatyczna) *Hemoglobina, Globuliny, Albuminy (funk. transportowa) *Globuliny (funk. odpornościowa) *Fibrynogen (funk. ochronna) *Mioglobina (funk. magazynująca) 13. WIĄZANIE PEPTYDOWE CONH Ilość aminokwasów - 1 = ilość wiązań peptydowych 14. ZNACZENIE BIAŁEK o Regulują pracę organizmu o Odpowiadają za ruch (komórek i organizmu) o Wykrywają sygnały i przekazują je o Stanowią zapas substancji odżywczych o Przenoszą elektrony 15. LIPIDY/TŁUSZCZE – należą do związków organicznych. Ich cząsteczki zawierają węgiel, wodór i tlen (czasami azot lub fosfor) PROSTE ZŁOŻONE alkohol + alkohol + kwasy tłuszczowe+ kwasy tłuszczowe inne związki • tłuszcze właściwe (glicerol + kw.tłuszcz.) • woski • fosfolipidy • glikolipidy IZOPRENOWE •steroidy (cholesterol, kw. tłuszczowe) STAŁE masło, smalec CIEKŁE oleje, tran TŁUSZCZE: ROŚLINNE olej rzepakowy, słonecznikowy TŁUSZCZE - WIĄZANIE ESTROWE 16. ZNACZENIE BIOLOGICZNE >> termoizolacja >> ochrona narządów (nerki, oko) >> budulec aksonu, warstwy podskórnej » dostarcza życiodajną energię >> ciepło NUKLEOTYD: • zasada azotowa • pięciowęglowy cukier • reszta kwasu fosforowego (V) ZWIERZĘCE smalec, tran 17. KWASY NUKLEINOWE (węgiel, wodór, tlen, azot, fosfor) ok. 1,5% w komórce. Polimery składające się z nukleotydów (podstawowa cegiełka). - DNA - RNA WIĄZANIA W NUKLEOTYDZIE : →wodorowe → estrowe →glikozydowe reszta kwasu fosforowego P D ■ jedna z czterech zasad azotowych: cukier - deoksyryboza Schemat budowy nukleotydu DNA - adenina (A) - guanina (G) - cytozyna (C) - tymina (T) DNA: (jądro komórkowe, mitochondrium) ■ KWAS deoksyrybonukleinowy Przechowywanie, powielanie informacji ▪ Deoksyryboza Kwas dwuniciowy ▪ Adenina, guanina, cytozyna, tymina RNA: (jądro, cytozol, cała komórka) ▪ KWAS rybonukleinowy Przepisywanie, odczytywanie inf. genetycznej (biosynteza białka) ▪ tRNA (transport) mRNA (informacje) rRNA (rybosom) suRNA (dojrzewanie nowego DNA) siRNA