Geny kumulatywne i cechy ilościowe

Geny kumulatywne, zwane też addytywnymi lub poligenami, są odpowiedzialne za wytworzenie jednej cechy. Ich działanie polega na kumulowaniu się efektów, co prowadzi do ostatecznego efektu fenotypowego będącego sumą działań różnych genów.

Definition: Geny kumulatywne to geny, których efekty sumują się, tworząc ostateczny fenotyp cechy ilościowej.

Highlight: Cechy definiowane przez geny kumulatywne to zazwyczaj tzw. cechy ilościowe, np. wzrost i masa organizmu czy kolor skóry u człowieka.

Cechy ilościowe w genetyce to cechy, które mogą przyjmować wiele wartości i są zazwyczaj mierzone na skali ciągłej. Są one wynikiem działania wielu genów oraz czynników środowiskowych.

Example: Przykładem cechy ilościowej jest kolor skóry u człowieka, który jest wynikiem działania wielu genów kumulatywnych.

Zrozumienie dziedziczenia poligenowego i działania genów kumulatywnych jest kluczowe w genetyce populacyjnej i hodowli, gdzie często mamy do czynienia z cechami ilościowymi.

Vocabulary:

• Transgresja: Zjawisko w genetyce, gdzie potomstwo wykazuje cechy bardziej skrajne niż którekolwiek z rodziców.
• Cechy jakościowe: Cechy, które można łatwo sklasyfikować do odrębnych kategorii, w przeciwieństwie do cech ilościowych.

Dziedziczenie wielogenowe - podstawy

Dziedziczenie wielogenowe zachodzi, gdy cecha jest warunkowana przez więcej niż jeden gen, co wpływa na ostateczny efekt fenotypowy. Jednym z przykładów tego zjawiska są geny komplementarne, zwane też dopełniającymi się.

Geny komplementarne to dwa różne geny współdziałające w tworzeniu cech organizmu. Ich działanie polega na tym, że gdy brakuje allelu dominującego jednego genu, dominujący allel drugiego genu nie ujawnia się.

Example: Klasycznym przykładem działania genów dopełniających się jest czerwona barwa kwiatów groszku pachnącego. Kolor ten zależy od dwóch enzymów (A i B), odpowiedzialnych za przemiany bezbarwnych prekursorów barwnika. Każdy z tych enzymów jest kodowany przez odrębny gen (A i B).

Highlight: Czerwone kwiaty groszku pachnącego występują tylko przy genotypach: AA BB, AABb, Aa BB, Aa Bb. Wszystkie pozostałe kombinacje dają kwiaty białe.

Proces powstawania barwnika w kwiatach groszku pachnącego można przedstawić schematycznie:

1. Bezbarwny związek wyjściowy
2. Bezbarwny związek pośredni
3. Barwnik

Vocabulary:

• Allele dominujące: Warunkują wytwarzanie aktywnych form enzymów.
• Allele recesywne: Powodują, że enzymy nie są aktywne i nie mogą katalizować reakcji.