Geny kumulatywne i cechy ilościowe

Geny kumulatywne, zwane też addytywnymi lub poligenami, są odpowiedzialne za wytworzenie jednej cechy. Ich działanie polega na kumulowaniu się efektów, co prowadzi do ostatecznego efektu fenotypowego będącego sumą działań różnych genów.

Definition: Geny kumulatywne to geny, których efekty sumują się, tworząc ostateczny fenotyp cechy ilościowej.

Highlight: Cechy definiowane przez geny kumulatywne to zazwyczaj tzw. cechy ilościowe, np. wzrost i masa organizmu czy kolor skóry u człowieka.

Cechy ilościowe w genetyce to cechy, które mogą przyjmować wiele wartości i są zazwyczaj mierzone na skali ciągłej. Są one wynikiem działania wielu genów oraz czynników środowiskowych.

Example: Przykładem cechy ilościowej jest kolor skóry u człowieka, który jest wynikiem działania wielu genów kumulatywnych.

Zrozumienie dziedziczenia poligenowego i działania genów kumulatywnych jest kluczowe w genetyce populacyjnej i hodowli, gdzie często mamy do czynienia z cechami ilościowymi.

Vocabulary:

• Transgresja: Zjawisko w genetyce, gdzie potomstwo wykazuje cechy bardziej skrajne niż którekolwiek z rodziców.
• Cechy jakościowe: Cechy, które można łatwo sklasyfikować do odrębnych kategorii, w przeciwieństwie do cech ilościowych.

Krzyżówki genów dopełniających się i epistaza

W analizie dziedziczenia wielogenowego ważne jest zrozumienie krzyżówek genów dopełniających się oraz zjawiska epistazy.

Przy rozwiązywaniu zadań z krzyżówek genów dopełniających się, należy:

1. Określić genotypy pokolenia rodzicielskiego i pokolenia F₁ (np. rodzicielskie: aaBB x AAbb, F₁: AaBb)
2. Określić genotypy pokolenia F₂
3. Zaznaczyć rośliny o kwiatach białych i wypisać ich genotypy

Epistaza to zjawisko, w którym jeden gen maskuje efekt działania innego genu. Gen maskujący nazywa się genem epistatycznym, a gen maskowany - genem hipostatycznym.

Definition: Epistaza to zjawisko, w którym jeden gen (epistatyczny) maskuje efekt działania innego genu (hipostatycznego).

Highlight: Allel warunkujący epistazę może być zarówno dominujący, jak i recesywny.

Example: Przykładem epistazy dominującej jest dziedziczenie barwy sierści u gryzoni. Wpływają na to następujące allele:

• C - warunkuje wytworzenie barwnika
• c - odpowiada za brak syntezy barwnika (biała sierść)
• A - warunkuje barwę typu agouti, ale nie w nasadowej części, gdzie sierść pozostaje biała
• a - warunkuje równomierne rozmieszczenie barwnika

Example: Przykładem epistazy recesywnej jest rzadki fenotyp bombajski w grupach krwi. Mimo obecności antygenów dla grupy krwi A lub B, grupa krwi jest 0. Występuje to w przypadku homozygoty hh.