Komórka

Alternatywny zapis:

→ stężenie większe stężenie DYFUZJA PROSTA • osmoza jest rodzajem dyfuzji prostej, która polega na przenikaniu wody przez błońe biologiczną transport bezpośrednio przez dwuwarstwę lipidową O DYFUZJA UŁATWIONA transport z udziałem białek błonowych 00 O OO energia TRANSPORT AKTYWNY · • transport 2 udziałem białek błonowych + energia ANTY PORT HIPOTONICZNY 6 0 SYMPORT O -0\/0 ROZTWORY 120TONICZNY ០ -0 0- energia HIPERTONICZNY KOMÓRKA 120TONICZNY HIPERTONICZNY HIPOTONICZNY H₂O H₂0 O O H₂O 2z3MZ Thother N Wymienia osmotycznie z otoczeniem, a ilość wody. wpływającej jest równa ilości wody нурђунајасеј A 4₂0 OF THO 2 H₂O Oddaje osmotycznie wodę do otoczenia osmotycznie Pobiera wodę z otoczenia pęczniejąc i ostatecznie pękając 3 wskutek czego się kurczy i ostatecznie rozpada Endocytoza - transport do wnętrza komórki 5 4₂0 Wymienia osmotycznie wodę z otoczeniem a ilość wody wpływa. jącej do komorki jest taka sama jak co powoduje odwod- nienie cytozolu oraz zmniejszenie objętości Oddaje osmołycznie Pobiera osmoty. wodę do otoczenia cznie wodę z otoczenia aż do osiągnięcia nasyco- stanu ilość wody wypływa wakuoli. Skutkiem jest nej (?) jednostki јасеј Potem przestaje zjawisko zwane plazmoliza (H₂O 6 pobierać wodę Jeśli w roztwo rze splazmolizowanym Egzocytoza- usuwanie na zewnątrz komórki ) ;) ганнагуту deplazmiracје PINOCYTOZA ↳proces pobierania przez komórkę małych kropli płynów. Zawierają one substange rozpuszczalne w w wodzie transport aktywny JĄDRO KOMÓRKOWE otoczka jądrowa ↳ dwie błony oddzielające- wnetrze jądra komórkowego od cytozolu ENDOCYTOZA Jądro komórkowe » struktura pełniąca nadrzędną rolę w funkcjonowaniu komórki, eukariotycznej. Zawiera ono material genetyczny dzięki czemu kontroluje przebieg większości procesów życiowych komórki i umożliwia jej podział Jadro → cytozol mRNA +RNA 80 %0 pory jądrowe ↳ białkowe kompleksy w otoczce jądrowej, które odpowiadaja za transport między wnętriem jądrem a cytozolem TRANSPORT PRZEZ PORY JĄDROWE FAGOCYTOZA 27 proces pobierania przez komórkę drobnych nierozpuszczalnych cząstek. np. bakterii -podjednostki rybosomów ADP reszta fosforanowa synteza RNA i podjednostek rybosomów jąderko » część chromatyny, która geny kodujące RNA chromatyna jest gesta chromatyna La zbudowana 21 2UNA nawiniętego na białka histonowe (karioplazma) kariolimfa płyn wypełniający jądro, który zawiera bistka enzymatyczne i RNA. Jest w niej zanurzona chromatyna (nukleoplazma) Cytozol jadro funkcje -sterowanie czynnościant życiowymi komórki • przekazywanie DNA komórkom potomnym - biatha histonowe -enzymy -wolne nukleotydy ATP CHROMATYNA WŁAŚCIWA →nici DNA nawinięte na białka histonowe HETEROCHROMATYNA → zawiera geny nieaktywne Im bardziej aktywna komórka, tym bardziej widoczne jąderko oraz dużo porów jądrowych 8 histonów oktamer CYTOZOL SKŁADNIKI CYTOZOLU ↳ białka • rozpuszczalne w cytozolu włókienkowe • tworzą cytoszkielet Filamenty aktynowe aktyny zbudowane z • funkcje - umorzliwiaja, ruch pełza- kowaty komórek - umorzliwiają skurcze mieśni u zwierzat thankory do -pozwalają obrębie komórki na ruch w podjednostka aktyny substancje nie organiczne CYTOSZKIELET komórki eukariotyczne Mikrotubule długie rurki zbudowa- 0₂ biatka- tubuling ne • funkcje -utrzymują organelle komorlove w odpowiednim położeniu w komórce - tworzą szlaki transportu. wewnątrzkomórkowego budują wrzeciono podzia towe podczas podziału komórkowego Filamenty pośrednie • zbudowane z wielu białek m.in. keratyny sztywne i wytrzymate funkcja wzmacniage ająca przed urazami mechanicznymi • w komórkach szczególnie narażone na uszkodzenia jadrze komórkowym WICII RZĘSKI ↳ narządy ruchu komórek trzon mikrotubule mikrotubule wystaja nawijanie DNA 2 ciałka podstawowego ● - budują rusztowania wici i rzęsek 2000k SCOOK Som SCOOK SCOOD some COOOK GOODS (2 SOOOX SOOD CifD me STRUKTURY BŁONIASTE I RYBOSOMY E.R. SIATECZKA ŚRÓD PLAZMATYCZNA retikulum endoplazmatyczne ● · szorstka RER ● gładka → SER - funkga: synteza związków o charakterze lipidowym magazynowane jony wapnia detoksykacja organizmu. APARAT GOLGIEGO im więcej komórka produkcje białek do wydalenia tym bardziej ma rozbudowana siateczkę śród plazmatyczną szorotla funkcje: synteza białek; modyfikacja białek • komórka zwierzęca modyfikacja i sortowanie substancji tworzenie związków złożonych - pakowanie w pęcherzyki wydzielanie poprzez endocytozę na zewnątrz komórki . - komórka roślinna - tworzenie ściany komórkowej LIZOSOMY pęcherzyk z enzymami ∙enzymy • w lizosomie występuje niskie Ph •H+ АТР протра protonowa PEROKSYSOMY → W Środku → oksydazy katalaza enzyme 2 H₂O₂ katolaza 2H₂O + 0₂ ↑ szkodliwe · funkcje: trawienie; urachamianie rezerw; rozkład uszkodzonych organelli Im bardziej aktywna metabolicznie komórka ↳ bardziej widoczne jąderko L> więcej porów ↳ bardziej rozbudowane RER więcej aparatów Golgiego RYBOSOMY zbudowane z rRNA i białek funkcja → synteza białek ● ry bosomy rybosomy w komórkach eukariotycznych → 805 w komórkach prokoriotycznych → 705 MITOCHONDRIUM m m 04 •rybosomy bezpośrednio w cytozolu → białka na potrzebe własnej komórki • rybosomy związane z RER → białka na eksport MITOCHONDRIUM I PLASTYDY · zewnętrzna błona mitochondrialna. • wewnętrzna błona mitochondrialna DNA mitochondrialne grzebień Omitochondrialny را Ő • Im większe zapotrzebowanie na energie: mała podjednostka -rybosomy matriks/macierz mitochondialna więcej mitochondrii ↳ więcej grzebieni mitochondrialnych w mitochondriach duża podjednostka ARGUMENTY POTWIERDZAJĄCE TEORIE ENDOSYMBIOZY własny materiał genetyczny w kolistej postaci DNA tak jak ч та ↳> zarówno DNA mitochondrialne jak i bakteryjne nie jest 2 biatkami histonowymi związane ↳ mitochondrium zawiera rybosomy o podobnej sedymentacji jak rybosomy w komorkach prokariotycznych. ↳ błona zewnętrzna mitochondrialna różni się przepuszczalnością od błony wewnętrznej ARGUMENTY ŻE MITOCHONDRIA TO ORGANELLA PÓŁAUTO NOMICZNE L7 mitochondria dzielą się niezależnie od podziału komórkowego ↳ mają własne DNA i syntetyzują własne biatka, ale sylteza syntaza ATP powstaje z podjednostek tworzonych w i w cytózolu FUNKCJE MITOCHONDRIUM ↳ uwalnianie energii podczas oddychania komórkowego Henowego którego większośt etapów zachodzi w mitochondriach PLASTYDY chloroplasty • tylko w komórce roślinnej ● chlorofil ksantofil karoten stroma CHLOROPLAST tylakoidy stromy chromoplasty karoten ksantofil . przestrzeń W chloroplaście leukoplasty magazynują Skrobię ● DNA -chloroplasty zewnętrzna błona chloroplastu rybosomy wewnetna błona chloroplastu tylakoidy gran . · funkcja → przeprowadzanie fotosyntezy WAKUOLA --7 • komórka roślinna → jedna, centralna położona, duża → kilka mniejszych komórka grzybowa ● FUNKCJE ↳ utrzymanie odpowiedniego turgoru komórek ↳7 magazynowanie jonów i substancji zapasowych -cukry zapasowe - białka zapasowe ↳> magazynowanie ubocznych produktów przemiany materii ↳gromadzenie glikozydów, alkaloidów i garbników ZAWARTOŚĆ WAKUOLI ↳7 woda ↳7 glikozycy ↳s alkoloidy ↳s garbniki ↳ enzymy trawienie →wakuole lityczne WODNICZKI PROTISTÓW • wodniczki pokarmowe trawienie pokarmu را . wodniczki tętniące ↳7 osmoregulacja یا tonoplast błona oddzielająca wakuolę od cytozolu > ● • komórka grzybowa → chityna komórka bakteryjna → mureina ● ŚCIANA KOMÓRKOWA } polisacharydy f - wysycanie substancji do wnętrza ściany Lourustacja komórkowej -lignina -kriemionka → skrzypy drewnienie adkrustacja 3 powlekanie ściany komórkowej →imprekacia ·kutyna » składnik kutykuli ochrona przed nad miemym parowaniem wody suberyna → korek → nie wnika woda ani powietrze ŚCIANY KOMÓRKOWE Sciany pierwotne młode komórki roślin •mato celulozy, dużo wypełniaczy SCIANA KOHORKO WA ROŚLIN → peptydoglikan → دا 1. tańcuchy celulozy są połączonę wiązaniami wodorowymi tworząc mikrofibryle •pektyną biatkami • wodą 2. Powstaje szkielet ściany komórkowej 3. Przestrzeń między włóknami szkieletu wypełniona jest hemiceluloza Sciany wtorne -wyrośnięte komórki • więcej celulozy, mniej wypeł powstawanie: ściana pierwotna celuloza wysycanie, powlekanie. protoplast → →→ część komórki ograniczona błoną komórkową Funkcje ściany komórkowej ↳ nadaje kształt komórki ↳ chroni komórkę przed uszkodzeniami mechanicznymi. • zabezpiecza komórkę przed pęknięciem w środowisku hipotonicznym ↳ chroni komórkę przed unikaniem do jej wnętrza drobnoustrojów chorobotwórczych ↳bierze udział w transporcie wody POŁĄCZENIA MIĘDZY KOMÓRKOWE • między ścianami komórkowymi roślin znajduje się zbudowana 2 pektyn blaszka środkowa. را . ● Blaszka środkowa znajduje się w komórkach pierwotnych Po rozpuszczenin blaszki środkowej komórki rozsuwają się można to zaobserwować w plazmodesmy → cieńkie pasma cytoplazmy, otoczone błona, komórkowa, które przenikają z komórki do komórki dzięki znajdującym ich licznych Sąsiadujące komórki komunikują się za pomoca plazmodesm Plazmodesmy tacza ze sobą: •scate czki srodplazmatyczne Plazmodesmy transport: •jony. niewielkie cząsteczki wirusy OS MOZA Osmoza woda błonę komórkową 2, roztwork mniej stężenego do bardziej stężonego by wyrównać steżenia przenika przez komorka zwierzęca roztwór hipotoniczny mniej stężony niż cytozol komórka roślina 10 roztwór hipotoniczny turgor → uwodnienie jest nieco zwiotczała roztwór izotoniczny roztwór izotoniczny komórka nie osiąga petnego try goru roztwor hipertoniczny roztwór hipertoniczny plazmoliza odstawanie błony od ściany CYKL KOMÓRKOWY. HITOZA Cykl komórkowy Synteza enzymów potrzebnych do podziału G₂ 2 komórką tworzy wierną kopię materiału genetycznego FAZA M komórka stale się dzieli G₁ S INTERFAZA komórka róźnicuje się w kierunku funkcji W ✓ Go G₁ S KOMÓRKI ↓ komórka różnicuje sie wraca się i nigdy judo podziału np. erytrocyty ilość chromosomów (h) ilość cząsteczek DNA (c) Faza M. K kariokineza (mitoza) cytokineza podział podział jądra cytoplazing I komórkowego komórka syntetyzuje, Substancje potrzebne do wzrostu rozmiaru Asynteza enzymów potrzebnych 62 komórki różnicują się ale podziało M Mitoza → podział komórek somatycznych. W wyniku mitozy powstają identyczne (komórk: potomne pod wgleden ilości i jakości materiału genetycznego ● Znaczenie mitozy ↳ wzrost i rozwój organizmu. ↳ regeneracja uszkodzonych tkanek i norządów ↳ rozmnażanie wegetatywne (bezpłciowe) • jeśli komórka nie ma jądra komórkowego nie dzieli się mitołycznie centrosom tworzy urzeciono podziałowe jeśli komórka nie ma centrosomu to nie dzieli się mitotycznie ETAPY MITOZY profaza izanika otoczka jądrowa i jąderko ↳ chromatyna ulega spiralizacji i kondensacji i tworzą się chromosoly ↳> tworzy się wrzeciono podziałowe X X ↳ chromatydy będą nazywane chromosomami potomn you.. X (1) metafaza ↳ włókna wrzeciona podziałowego wczepiają się w centromery chromosomów i ustawiają chromosomy w płaszczyźnie podziału anafaza ↳ włókna wrzeciona podziałowego kurcza się i skracają rozrywając chromosomy w centromerze telofaza ↳ wokół chromosomów potomnych odtwarzają się ołoczki jądrowe jąderka ↳ chromosomy sie despiralizują do chromatyny мејога • komórki, które dzielą się mejotycznie to komórki, z których powstają gamety i zarodniki (mejośwory) W • w wyniku mejozy powstaną 4 komórki zróżnicowane pod względem materiału genetycznego i o zredukowanej do połowy liczbie ilość chromosomów (h) ilość cząsteczek DNA (c) 4 3 2 G₁ MI MIT? • po podziale mejotycznym komork są haploidalne • komórki diploidalne dzielą się w wyniku mejozy Uc/2n S + (1c/1m) G2 (2c/n) (1c/1.) исми 1 (20/1) (1c/1m) PRZEBIEG HEJOZY PIERWSZY PODZIAŁ MEJOTYCZNY profaza I Lo dzieje się to samo co profazie mitozy ↳ chromosomy łączą się w pary zwane biwalem ami XX XX zjawisko crossing-over, XX XX zjawisko crossing over → wymiana fragmentów chromosomów homologicznycho metafaza T ↳> biwalenty ustawiają się w płaszczyźnie podziałowej niezależna segregaga chromosomów homologicznych W anafaza I ↳ włókna wrzeciona podziałowego kurczą się i skracają rozrywając bivalenty. Do biegunów komórk losowo przyciągane są chromosomy homologiczne X CYTO ΚΙΝΕΖΑ DRUGI PODZIAŁ MEZOTYCZNY profaza I X 1 X V telofaza I ↳odtwarzają się otoczki jądrowe i jąderka wokół zestawów chromosomów X M X V XX 1 XX v X₁ X xxx XX XI metafaza T anafaza II telofaza II 1st (1 $13