Ruchy roślin - tropizmy i nastie
Tropizmy to nieodwracalne ruchy wzrostowe organów roślinnych w odpowiedzi na kierunkowe bodźce zewnętrzne. Kierunek ruchu zależy od kierunku działania bodźca. Wyróżniamy tropizm dodatni, gdy organ wygina się w kierunku bodźca, oraz tropizm ujemny, gdy wygina się w przeciwną stronę.
Definicja: Tropizm to ruch wzrostowy rośliny w reakcji na bodziec kierunkowy, który może być dodatni (w stronę bodźca) lub ujemny (od bodźca).
W zależności od rodzaju bodźca, wyróżniamy różne typy tropizmów:
- Fototropizm - reakcja na światło
- Geotropizm - reakcja na grawitację
- Chemotropizm - reakcja na związki chemiczne
- Tigmotropizm - reakcja na bodźce mechaniczne
Przykład: Fototropizm przykłady roślin obejmują słoneczniki obracające się za słońcem, co jest formą heliotropizmu.
Tropizmy są uwarunkowane głównie działaniem auksyn, hormonów roślinnych stymulujących wzrost wydłużeniowy komórek. Nierównomierne rozmieszczenie auksyn w łodydze lub korzeniu powoduje, że jedna strona organu rośnie szybciej niż druga, co prowadzi do wygięcia.
Highlight: Auksyny działanie polega na stymulowaniu wzrostu wydłużeniowego komórek, co jest kluczowe dla tropizmów.
Nastie to odwracalne reakcje ruchowe organów roślin, niezależne od kierunku działania bodźca. Są to ruchy turgorowe, przejściowe i odwracalne.
Rodzaje nastii w zależności od bodźca:
- Chemonastia - reakcja na substancje chemiczne
- Fotonastia - reakcja na światło
- Sejsmonastia - reakcja na bodźce mechaniczne
- Termonastia - reakcja na temperaturę
Vocabulary: Nastie przykłady obejmują zamykanie się liści mimozy na dotyk (sejsmonastia) lub otwieranie się kwiatów tulipana w ciepłe dni (termonastia).
Ważnym aspektem fizjologii roślin jest otwieranie i zamykanie aparatów szparkowych. Proces ten obejmuje zmiany w stężeniu jonów potasu i jabłczanowych w komórkach szparkowych, co wpływa na ich turgor i kształt.
Highlight: Otwieranie i zamykanie aparatów szparkowych jest związane ze zmianami ciśnienia osmotycznego w komórkach szparkowych.
Otwieranie aparatów szparkowych obejmuje:
- Obniżenie potencjału wody w komórkach szparkowych
- Osmotyczny napływ wody do komórek szparkowych
- Wzrost turgoru i otwarcie aparatu szparkowego
Zamykanie aparatów szparkowych to proces odwrotny, prowadzący do spadku turgoru i zamknięcia aparatu.
Vocabulary: Procesy fizjologiczne prowadzone przez aparaty szparkowe obejmują regulację transpiracji i wymiany gazowej rośliny.
