Właściwości białek i ich reakcje na czynniki zewnętrzne
Białka tworzą w wodzie roztwór koloidalny - niejednorodną mieszaninę, w której cząsteczki białka są otoczone wodą. Ta otoczka wodna pełni ważną funkcję - zapobiega łączeniu się białek w większe struktury i ich wytrącaniu z roztworu.
Białka mogą ulegać dwóm ważnym procesom: koagulacji i denaturacji. Koagulacja to odwracalny proces łączenia się cząsteczek białka w większe struktury, na przykład pod wpływem soli metali lekkich. Ponieważ struktura białka nie zostaje zniszczona, proces ten można odwrócić.
Z kolei denaturacja to poważniejsze zjawisko, podczas którego następuje naruszenie struktury przestrzennej białka. Dochodzi do zniszczenia większości wiązań chemicznych (z wyjątkiem wiązań peptydowych). Denaturacja może być wywołana przez czynniki fizyczne (wysoka temperatura powyżej 40°C, promieniowanie UV i rentgenowskie, wysokie ciśnienie) lub chemiczne (stężone kwasy i zasady, sole metali ciężkich, alkohole).
💡 Ciekawostka: Zjawisko denaturacji białka możesz zaobserwować w kuchni - gdy smażysz jajko na patelni, białko zmienia się z przezroczystej cieczy w białą, stałą substancję. To właśnie efekt nieodwracalnej denaturacji!
W wyniku denaturacji cząsteczka białka drastycznie zmienia swoją strukturę przestrzenną, co prowadzi do utraty jej biologicznych właściwości i funkcji. W przeciwieństwie do koagulacji, denaturacja jest zwykle procesem nieodwracalnym.