Funkcje i właściwości węglowodanów

Funkcje węglowodanów w organizmach żywych są niezwykle zróżnicowane i kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania komórek. Do najważniejszych należą:

1. Funkcja energetyczna - rozkład cukrów uwalnia energię niezbędną do pracy komórek.
2. Funkcja budulcowa - niektóre węglowodany tworzą struktury komórkowe.
3. Funkcja zapasowa - rozkład cukrów zapasowych dostarcza glukozę do krwi.

Highlight: Wymień 3 funkcje cukrów: energetyczna, budulcowa, zapasowa.

Szczególne znaczenie mają następujące węglowodany:

Przykład: Celuloza - buduje ścianę komórkową roślin Przykład: Chityna - buduje ściany komórkowe grzybów i szkielet zewnętrzny stawonogów

Właściwości węglowodanów różnią się w zależności od ich struktury:

Cukry proste i dwucukry:

• Mają słodki smak
• Dobrze rozpuszczają się w wodzie

Wielocukry:

• Nie mają słodkiego smaku
• Słabo rozpuszczają się w wodzie lub wcale się nie rozpuszczają

Definicja: Węglowodany należą do związków organicznych. W ich skład wchodzą węgiel, tlen i wodór.

Highlight: Budowa węglowodanów determinuje ich właściwości fizykochemiczne i funkcje węglowodanów w organizmie.

Vocabulary: Wiązania glikozydowe - specyficzne wiązania chemiczne łączące cząsteczki cukrów prostych w bardziej złożone struktury węglowodanów.

Dobre węglowodany - lista obejmuje przede wszystkim złożone węglowodany, które są powoli trawione i dostarczają energii przez dłuższy czas, np. pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa, owoce.

Podział i funkcje węglowodanów

Podział węglowodanów obejmuje trzy główne grupy: cukry proste, dwucukry i wielocukry. Każda z tych grup pełni specyficzne funkcje węglowodanów w organizmie.

Cukry proste (monosacharydy) to podstawowe jednostki budulcowe węglowodanów. Do najważniejszych należą:

Przykład: Glukoza - podstawowe źródło energii dla komórek Przykład: Fruktoza - dodatkowe źródło energii, występuje w owocach Przykład: Galaktoza - składnik laktozy (cukru mlecznego) Przykład: Deoksyryboza - składnik DNA Przykład: Ryboza - składnik RNA

Dwucukry (disacharydy) składają się z dwóch cząsteczek cukrów prostych. Najważniejsze to:

Przykład: Maltoza - produkt rozkładu skrobi Przykład: Laktoza - cukier mleczny, składnik mleka ssaków Przykład: Sacharoza - forma transportowa cukrów u roślin

Wielocukry (polisacharydy) to długie łańcuchy zbudowane z wielu cząsteczek cukrów prostych. Do najważniejszych należą:

Przykład: Skrobia - materiał zapasowy roślin Przykład: Glikogen - materiał zapasowy zwierząt i grzybów

Highlight: Budowa węglowodanów jest ściśle związana z ich funkcjami biologicznymi. Znaczenie biologiczne węglowodanów wynika z ich różnorodnych ról w organizmach żywych.