Budowa wirusa i formy morfologiczne
Budowa wirionu, czyli kompletnej cząstki wirusa zdolnej do infekowania komórek, obejmuje kilka kluczowych elementów. Podstawowym składnikiem jest materiał genetyczny, który może być w formie DNA lub RNA, jedno- lub dwuniciowy. Genom wirusa zawiera geny kodujące białka wirusowe i stanowi kompletną informację genetyczną patogenu.
Definicja: Wirion to kompletna cząstka wirusa występująca w środowisku pozakomórkowym, zdolna do atakowania komórek.
Otaczający materiał genetyczny kapsyd to białkowa powłoka zbudowana z kapsomerów. Pełni on funkcję ochronną dla genomu wirusa w środowisku pozakomórkowym oraz umożliwia rozpoznawanie komórek gospodarza.
Highlight: Czy wirusy mają budowę komórkową? Nie, wirusy nie posiadają budowy komórkowej i nie wykazują samodzielnej aktywności metabolicznej.
Formy morfologiczne wirusów są zróżnicowane i obejmują:
- Formę helikalną - charakteryzującą się sztywnym kapsydem w kształcie pałeczki, typową dla wirusów roślinnych.
- Formę kubiczną - z kapsydami ikosaedralnymi, występującą głównie u wirusów zwierzęcych.
- Formę bryłowo-spiralną - posiadającą kapsyd zbudowany z wielościennej główki i helikalnego ogonka, charakterystyczną dla bakteriofagów.
- Formę kulistą - z helikalnym kapsydem i otoczką lipoproteinową, typową dla wirusów takich jak wirus grypy.
Example: Przykładem wirusa o formie helikalnej jest wirus mozaikowatości tytoniu, a o formie kubicznej - wirus zapalenia wątroby typu A.
Niektóre wirusy posiadają dodatkowo otoczkę lipidową, która zawiera fosfolipidy i białka błonowe komórki gospodarza oraz białka i glikoproteiny pochodzenia wirusowego. Otoczka ta pełni ważne funkcje w procesie infekcji.
Vocabulary: Otoczka lipidowa wirusa - zewnętrzna warstwa niektórych wirusów, zawierająca lipidy i białka, pełniąca funkcje ochronne i ułatwiająca wnikanie do komórek gospodarza.
