Budowa atomu i zapis elektronowy
Atom to najmniejsza cząstka pierwiastka zachowująca jego właściwości. Składa się z jądra atomowego o ładunku dodatnim (zawierającego protony i neutrony, czyli nukleony) oraz elektronów krążących wokół jądra. Jądro skupia ponad 99,9% masy atomu, choć zajmuje niewielką przestrzeń.
W zapisie skróconym pierwiastka używamy symbolu pierwiastka (E), liczby masowej (A) oznaczającej sumę nukleonów oraz liczby atomowej (Z) określającej liczbę protonów. Na przykład dla sodu mamy: 1123Na, co oznacza 11 protonów, 11 elektronów i 12 neutronów (23-11=12).
Elektrony w atomie są uporządkowane na powłokach i podpowłokach. W zapisie powłokowym używamy oznaczeń K, L, M, N... i podajemy liczbę elektronów na każdej powłoce (np. K2L8M1 dla sodu). W zapisie podpowłokowym szczegółowo opisujemy rozmieszczenie elektronów na orbitalach s, p, d, f (np. 1s²2s²2p⁶3s¹ dla sodu).
Zapamiętaj! Kolejność obsadzania orbitali to: 1s → 2s → 2p → 3s → 3p → 4s → 3d → 4p → 5s → 4d → 5p → 6s → 4f → 5d → 6p → 7s → 5f. Przyda Ci się to przy zapisywaniu konfiguracji elektronowej pierwiastków.
Rozmieszczenie elektronów podlega określonym zasadom: regule Hunda (elektrony najpierw obsadzają orbitale pojedynczo), zakazowi Pauliego (dwa elektrony nie mogą mieć takich samych liczb kwantowych) oraz zasadzie klatkowości (najpierw zapełniane są orbitale o niższej energii).