Dzieje geologiczne obszaru Polski

Ta strona przedstawia tabelę chronologiczną najważniejszych wydarzeń w przeszłości geologicznej Polski, od archaiku po czwartorzęd. Tabela zawiera informacje o erach, okresach i epokach geologicznych wraz z ich datowaniem oraz kluczowymi procesami geologicznymi.

W archaiku i proterozoiku (ponad 541 mln lat temu) zachodziły intensywne fałdowania oraz procesy wulkaniczne i metamorficzne, formując fundament platformy wschodnioeuropejskiej. W paleozoiku (541-252 mln lat temu) miały miejsce ruchy górotwórcze kaledońskie i hercyńskie, kształtujące Góry Świętokrzyskie i Sudety. Powstały wtedy złoża węgla kamiennego i soli kamiennej.

Mezozoik (252-66 mln lat temu) charakteryzował się transgresjami morskimi i tworzeniem się skał osadowych, w tym wapieni jury. W kenozoiku (od 66 mln lat temu) nastąpiły alpejskie ruchy górotwórcze, formujące Karpaty i odmładzające starsze góry. Powstały złoża soli, gipsu i węgla brunatnego. Czwartorzęd przyniósł zlodowacenia i formowanie się współczesnego krajobrazu Polski.

Definicja: Transgresja morska to proces zalewania lądu przez morze, prowadzący do powstawania nowych osadów morskich.

Przykład: Skały osadowe powstałe w mezozoiku to m.in. wapienie jury tworzące charakterystyczne formacje na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.