Zjawiska oceaniczne

Falowanie to rytmiczny ruch wody wywołany wiatrem. Im silniejszy wiatr, tym potężniejsze fale. Tsunami to specyficzny rodzaj fali wywołanej podwodnym trzęsieniem ziemi lub wybuchem wulkanu.

Pływy są cyklicznymi pionowymi wahaniami poziomu wód, spowodowanymi siłą przyciągania Księżyca i Słońca. Wyróżniamy:

• Pływy syzygijne: największe, występujące podczas pełni i nowiu
• Pływy kwadrowe: najmniejsze, występujące podczas pierwszej i trzeciej kwadry Księżyca

Skutki pływów obejmują:

• Niszczenie wybrzeża wysokiego
• Zasolenie wybrzeża zalewanego podczas przypływu
• Tworzenie się lejkowatych ujść rzecznych
• Rozwój specyficznej roślinności (lasy namorzynowe)
• Wpływ na dostępność portów i niektórych lądów

Prądy morskie to ogromne masy wody przemieszczające się poziomo w powierzchniowych warstwach mórz i oceanów. Dzielą się na ciepłe i zimne, a ich przebieg jest modyfikowany przez siłę Coriolisa.

Vocabulary: Tsunami - potężna fala oceaniczna wywołana podwodnym trzęsieniem ziemi lub wybuchem wulkanu.

Highlight: Największe tsunami na świecie mogą osiągać wysokość kilkudziesięciu metrów i powodować ogromne zniszczenia na wybrzeżach.

Example: Jednym z największych tsunami w historii było to z 2004 roku na Oceanie Indyjskim, które spowodowało śmierć ponad 230 000 osób w 14 krajach.

Prądy morskie i inne zjawiska oceaniczne

Prądy morskie dzielą się na ciepłe i zimne:

Ciepłe prądy:

• Niosą wodę cieplejszą od otoczenia
• Płyną od równika do wyższych szerokości geograficznych
• Występują po zachodniej stronie oceanów
• Zwiększają opady atmosferyczne Przykłady: Prąd Wschodnioaustralijski, Północnorównikowy, Golfsztrom, Norweski, Brazylijski

Zimne prądy:

• Niosą wodę chłodniejszą od otaczającego morza
• Płyną od biegunów ku równikowi
• Występują po wschodniej stronie oceanów
• Zmniejszają opady atmosferyczne Przykłady: Prąd Peruwiański, Benguelski, Zachodnioaustralijski, Kanaryjski, Kalifornijski

Inne ważne zjawiska oceaniczne to:

• Sejsze: fale stojące wywołane nagłą zmianą ciśnienia nad częścią zbiornika
• Upwelling: wynoszenie się wód głębinowych na powierzchnię w strefie międzyzwrotnikowej
• Downwelling: zapadanie się wód oceanicznych pod cieplejsze w umiarkowanych szerokościach geograficznych

Definition: Prądy morskie - ogromne masy wody przemieszczające się poziomo w powierzchniowych warstwach mórz i oceanów.

Highlight: Prądy morskie mają ogromny wpływ na klimat i ekosystemy oceaniczne, transportując ciepło, składniki odżywcze i organizmy morskie na duże odległości.

Example: Golfsztrom, jeden z najważniejszych ciepłych prądów morskich, znacząco wpływa na klimat Europy Zachodniej, czyniąc go łagodniejszym niż wynikałoby to z szerokości geograficznej.