Otwórz aplikację

Przedmioty

Ruchy górotwórcze: Hercyńskie, Alpejskie i Kaledońskie - Procesy wewnętrzne i deformacje tektoniczne

14

0

procesy górotwórcze

405

27 cze 2025

1 strona

Ruchy górotwórcze: Hercyńskie, Alpejskie i Kaledońskie - Procesy wewnętrzne i deformacje tektoniczne

Ruchy górotwórczeto kluczowe procesy wewnętrzne Ziemi, kształtujące jej powierzchnię.... Pokaż więcej

RUCHY
GOROTWÓRCZE
procesy wewnętrzne
→ źródłem procesów endogenicznych jest energia ciepina wnętrza ziemi
→ wywołuje ona ruch materii - prad

Ruchy górotwórcze i procesy wewnętrzne Ziemi

Ruchy górotwórcze to fundamentalne procesy geologiczne kształtujące powierzchnię naszej planety. Są one częścią szerszej kategorii procesów wewnętrznych, które mają swoje źródło w energii cieplnej wnętrza Ziemi. Ta energia wywołuje ruch materii w postaci prądów konwekcyjnych oraz zmiany w położonej wyżej litosferze.

Jednym z najbardziej widocznych efektów procesów wewnętrznych jest powstawanie gór. Procesowi temu towarzyszą zjawiska plutoniczne, wulkaniczne oraz trzęsienia ziemi, które wspólnie kształtują krajobraz naszej planety.

Definicja: Litosfera to zewnętrzna, sztywna warstwa Ziemi, obejmująca skorupę ziemską i górną część płaszcza.

Ruchy górotwórcze charakteryzują się długotrwałością i ciągłością. W historii geologicznej Ziemi wyróżniamy kilka głównych orogenez, czyli okresów intensywnych ruchów górotwórczych:

  1. Orogeneza kaledońska - w jej wyniku powstały Kaledonidy, w tym Góry Kaledońskie, Grampiany i Góry Skandynawskie. W Polsce do tej orogenezy zaliczamy powstanie części Gór Świętokrzyskich i Sudetów Zachodnich.
  2. Hercyńskie ruchy górotwórcze - przebiegały w kilku fazach i doprowadziły do powstania hercynidów, takich jak Ardeny, Rudawy oraz części Sudetów i Gór Świętokrzyskich.
  3. Alpejskie ruchy górotwórcze - najmłodsza orogeneza, w wyniku której powstały alpidy, w tym Himalaje, Karakorum, Andy i Kaukaz. W Polsce do tej orogenezy zaliczamy powstanie Karpat.

Highlight: Czy hercyńskie ruchy górotwórcze trwają do dziś? Nie, hercyńskie ruchy górotwórcze zakończyły się w paleozoiku, ale ich efekty są widoczne w dzisiejszym krajobrazie.

Procesy wewnętrzne często prowadzą do występowania naprężeń w skorupie ziemskiej, co skutkuje powstawaniem deformacji tektonicznych. Wyróżniamy dwa główne typy tych deformacji:

  1. Deformacje nieciągłe - powstają, gdy dochodzi do przerwania ciągłości warstw skalnych.
  2. Deformacje ciągłe - tworzą się, gdy warstwy skalne nie zostają przerwane, ale ulegają odkształceniu.

Vocabulary: Deformacja tektoniczna to zmiana kształtu lub położenia skał w skorupie ziemskiej pod wpływem sił tektonicznych.

Warto zauważyć, że nie wszystkie obszary na Ziemi podlegają intensywnym deformacjom tektonicznym. Istnieją regiony, gdzie część warstw skalnych pozostaje nienaruszona - są to tak zwane platformy kontynentalne.

Example: Przykładem platformy kontynentalnej w Europie jest platforma wschodnioeuropejska, obejmująca znaczną część Europy Wschodniej i północno-wschodniej Polski.

Zrozumienie procesów wewnętrznych i ruchów górotwórczych jest kluczowe dla geografii fizycznej i geologii. Pozwala nam to lepiej pojąć, jak kształtowała się nasza planeta i jakie procesy nadal wpływają na jej powierzchnię.



Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

 

Geografia

405

27 cze 2025

1 strona

Ruchy górotwórcze: Hercyńskie, Alpejskie i Kaledońskie - Procesy wewnętrzne i deformacje tektoniczne

Ruchy górotwórcze to kluczowe procesy wewnętrzne Ziemi, kształtujące jej powierzchnię. Energia cieplna wnętrza planety wywołuje ruchy materii i zmiany w litosferze, prowadząc do powstawania gór oraz innych zjawisk geologicznych.

  • Procesy wewnętrzne obejmują ruchy górotwórcze, zjawiska plutoniczne, wulkaniczne i trzęsienia ziemi... Pokaż więcej

RUCHY
GOROTWÓRCZE
procesy wewnętrzne
→ źródłem procesów endogenicznych jest energia ciepina wnętrza ziemi
→ wywołuje ona ruch materii - prad

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Ruchy górotwórcze i procesy wewnętrzne Ziemi

Ruchy górotwórcze to fundamentalne procesy geologiczne kształtujące powierzchnię naszej planety. Są one częścią szerszej kategorii procesów wewnętrznych, które mają swoje źródło w energii cieplnej wnętrza Ziemi. Ta energia wywołuje ruch materii w postaci prądów konwekcyjnych oraz zmiany w położonej wyżej litosferze.

Jednym z najbardziej widocznych efektów procesów wewnętrznych jest powstawanie gór. Procesowi temu towarzyszą zjawiska plutoniczne, wulkaniczne oraz trzęsienia ziemi, które wspólnie kształtują krajobraz naszej planety.

Definicja: Litosfera to zewnętrzna, sztywna warstwa Ziemi, obejmująca skorupę ziemską i górną część płaszcza.

Ruchy górotwórcze charakteryzują się długotrwałością i ciągłością. W historii geologicznej Ziemi wyróżniamy kilka głównych orogenez, czyli okresów intensywnych ruchów górotwórczych:

  1. Orogeneza kaledońska - w jej wyniku powstały Kaledonidy, w tym Góry Kaledońskie, Grampiany i Góry Skandynawskie. W Polsce do tej orogenezy zaliczamy powstanie części Gór Świętokrzyskich i Sudetów Zachodnich.
  2. Hercyńskie ruchy górotwórcze - przebiegały w kilku fazach i doprowadziły do powstania hercynidów, takich jak Ardeny, Rudawy oraz części Sudetów i Gór Świętokrzyskich.
  3. Alpejskie ruchy górotwórcze - najmłodsza orogeneza, w wyniku której powstały alpidy, w tym Himalaje, Karakorum, Andy i Kaukaz. W Polsce do tej orogenezy zaliczamy powstanie Karpat.

Highlight: Czy hercyńskie ruchy górotwórcze trwają do dziś? Nie, hercyńskie ruchy górotwórcze zakończyły się w paleozoiku, ale ich efekty są widoczne w dzisiejszym krajobrazie.

Procesy wewnętrzne często prowadzą do występowania naprężeń w skorupie ziemskiej, co skutkuje powstawaniem deformacji tektonicznych. Wyróżniamy dwa główne typy tych deformacji:

  1. Deformacje nieciągłe - powstają, gdy dochodzi do przerwania ciągłości warstw skalnych.
  2. Deformacje ciągłe - tworzą się, gdy warstwy skalne nie zostają przerwane, ale ulegają odkształceniu.

Vocabulary: Deformacja tektoniczna to zmiana kształtu lub położenia skał w skorupie ziemskiej pod wpływem sił tektonicznych.

Warto zauważyć, że nie wszystkie obszary na Ziemi podlegają intensywnym deformacjom tektonicznym. Istnieją regiony, gdzie część warstw skalnych pozostaje nienaruszona - są to tak zwane platformy kontynentalne.

Example: Przykładem platformy kontynentalnej w Europie jest platforma wschodnioeuropejska, obejmująca znaczną część Europy Wschodniej i północno-wschodniej Polski.

Zrozumienie procesów wewnętrznych i ruchów górotwórczych jest kluczowe dla geografii fizycznej i geologii. Pozwala nam to lepiej pojąć, jak kształtowała się nasza planeta i jakie procesy nadal wpływają na jej powierzchnię.

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS