Różnice między epicentrum a hipocentrum

Hipocentrum trzęsienia ziemi, zwane również ogniskiem, to miejsce w głębi Ziemi, gdzie dochodzi do tworzenia się fal sejsmicznych. Natomiast epicentrum to punkt na powierzchni Ziemi położony najbliżej ogniska trzęsienia. Zrozumienie tej różnicy jest kluczowe dla analizy i przewidywania skutków trzęsień ziemi.

Klasyfikacja trzęsień ziemi ze względu na głębokość ogniska

Trzęsienia ziemi można sklasyfikować według głębokości ich ogniska:

1. Płytkie (85% wszystkich trzęsień) - do 70 km głębokości
2. Średnie (12%) - od 70 do 350 km głębokości
3. Głębokie (3%) - od 350 do 700 km głębokości

Przykład: Trzęsienia płytkie, stanowiące większość wszystkich wstrząsów, mogą powodować największe zniszczenia na powierzchni Ziemi ze względu na bliskość epicentrum.

Ruchy izostatyczne

Ruchy izostatyczne odnoszą się do pionowych ruchów płyt litosfery lub ich części. Powstają one w wyniku zaburzenia równowagi izostatycznej, spowodowanej zmianami obciążenia skorupy ziemskiej, na przykład przez lądolód. Skorupa ziemska, dążąc do przywrócenia równowagi, wykonuje pionowe ruchy względem płaszcza.

Vocabulary: Ruchy izostatyczne to pionowe przemieszczenia skorupy ziemskiej dążące do przywrócenia równowagi po zmianie obciążenia, np. po ustąpieniu lądolodu.

Symptomy zapowiadające trzęsienia ziemi

Naukowcy z Rosyjskiej Akademii Nauk prowadzą badania nad wczesnym wykrywaniem trzęsień ziemi. Odkryli oni, że zmiany w atmosferze mogą zapowiadać nadchodzące wstrząsy nawet na kilka dni przed ich wystąpieniem. Kluczowe są tu zmiany parametrów wewnętrznych fal grawitacyjnych (IGW) w niskich warstwach atmosfery. Długość tych fal zaczyna się zwiększać 4-5 dni przed wstrząsem, osiąga maksimum 2 dni przed, a następnie gwałtownie się kurczy dzień przed trzęsieniem.

Highlight: Zmiany w atmosferze mogą zapowiadać trzęsienia ziemi nawet na kilka dni przed ich wystąpieniem, co jest przełomowym odkryciem w dziedzinie sejsmologii.

Naukowcy potwierdzili te prawidłowości podczas wstrząsów w Kirgistanie, Kazachstanie i Uzbekistanie. Choć odkryto skutek tego zjawiska, jego źródło pozostaje nieznane. Dalsze badania są konieczne, aby ustalić przyczynę tych powiązań i wydłużyć czas między wykryciem a wystąpieniem trzęsienia. Skuteczne przewidywanie trzęsień ziemi mogłoby uratować wiele istnień i zapobiec ogromnym szkodom materialnym.

Obszary występowania silnych wstrząsów

Geograficzne rozmieszczenie epicentrów trzęsień ziemi pozwala wydzielić obszary o różnej aktywności sejsmicznej. Obszary sejsmiczne, gdzie trzęsienia są częste i silne, grupują się w dwóch głównych pasach:

1. Pas śródziemnomorski i jego przedłużenie na wschód, ciągnący się od Hiszpanii i Portugalii przez Europę Południową, Azję Mniejszą, aż po Wyspy Archipelagu Malajskiego.
2. Pas dookoła Pacyfiku, obejmujący Kordyliery Ameryki Północnej i Południowej, Aleuty, Wyspy Japońskie, Filipiny, Nową Zelandię i wyspy Melanezji.

Definicja: Epicentrum trzęsienia ziemi to punkt na powierzchni Ziemi położony bezpośrednio nad ogniskiem trzęsienia, czyli hipocentrum.

Zachowanie podczas trzęsienia ziemi

Podczas trzęsienia ziemi kluczowe jest zachowanie spokoju i unikanie paniki. Większość trzęsień trwa nie dłużej niż 60 sekund. Należy pozostać w budynku, chyba że istnieje pewność, że można bezpiecznie go opuścić. Ważne jest odłączenie dopływu prądu i gazu oraz otwarcie drzwi ewakuacyjnych. Osoby wewnątrz budynków powinny szukać schronienia pod solidnymi meblami lub w progu drzwi. Na ulicy należy trzymać się z dala od obiektów, które mogą się przewrócić, takich jak słupy czy latarnie.