Czynniki lokalizacji przemysłu

Czynniki lokalizacji przemysłu to zespół warunków wpływających na wybór miejsca dla zakładów przemysłowych. Dzielą się one na trzy główne grupy:

1. Czynniki przyrodnicze: Baza surowcowa Źródła energii Zasoby wodne Bariery ekologiczne

Highlight: Przyrodnicze czynniki lokalizacji przemysłu obejmują dostępność surowców, energii i wody oraz uwarunkowania środowiskowe.

2. Czynniki techniczno-ekonomiczne: Infrastruktura techniczna $sieć komunikacyjna, energetyczna, wodno-kanalizacyjna$ Korzyści aglomeracji $lepsza infrastruktura, dostępność komunikacyjna, kooperacja$ Niekorzyści aglomeracji $przeciążenie infrastruktury, brak terenów pod inwestycje$ Dostępność komunikacyjna Siła robocza $zasoby i kwalifikacje$ Zaplecze naukowo-badawcze Rynki zbytu Specjalne Strefy Ekonomiczne $SSE$

Example: Czynniki lokalizacji przemysłu przykłady - dostępność wykwalifikowanej kadry, bliskość ośrodków naukowych, rozwinięta infrastruktura transportowa.

3. Czynniki społeczno-polityczne: Polityka państwa $inwestycje, ulgi$ Działalność organizacji społecznych i ekologicznych Prawodawstwo Czynniki strategiczne $bezpieczeństwo obiektów$

Vocabulary: Pozaprzyrodnicze czynniki lokalizacji przemysłu to czynniki techniczno-ekonomiczne oraz społeczno-polityczne.

Wyróżnia się trzy typy lokalizacji przemysłu:

1. Przymusowa - zakład może powstać tylko w ściśle określonym miejscu $np. górnictwo$
2. Związana - gdy masa surowca znacznie przekracza masę produktu gotowego $np. cukrownie$
3. Swobodna - produkcja może być zlokalizowana w dowolnym miejscu $np. przemysł odzieżowy$

Definition: Czynniki lokalizacji przemysłu notatka - to zestaw warunków decydujących o wyborze miejsca dla zakładów przemysłowych, obejmujący aspekty przyrodnicze, techniczno-ekonomiczne i społeczno-polityczne.

Rodzaje przemysłu i rewolucje przemysłowe

Podział przemysłu przetwórczego uwzględnia różne gałęzie i branże, które można sklasyfikować według przeważającego czynnika lokalizacji:

1. Przemysł surowcowy: górnictwo, hutnictwo żelaza, materiałów budowlanych, cementowy, tartaczny, cukrowniczy
2. Przemysł energochłonny: hutnictwo aluminium, hutnictwo miedzi
3. Przemysł wodochłonny: energetyka, celulozowo-papierniczy, chemiczny, włókienniczy, spożywczy
4. Przemysł pracochłonny lub wymagający wysokich kwalifikacji: włókienniczy, elektroniczny, precyzyjny, farmaceutyczny
5. Przemysł uzależniony od rynków zbytu: spożywczy, maszynowy, kosmetyczny, materiałów budowlanych
6. Przemysł uzależniony od zaplecza naukowo-badawczego: wszystkie gałęzie i branże przemysłu wysokich technologii

Highlight: Czynniki lokalizacji przemysłu tradycyjnego często związane są z dostępnością surowców i energii, podczas gdy przemysł nowoczesny bardziej zależy od wykwalifikowanej kadry i zaplecza naukowego.

Historia rozwoju przemysłu obejmuje kilka kluczowych etapów, zwanych rewolucjami przemysłowymi:

1. Etap przedprzemysłowy $XVI-XVII w.$ - rozwój manufaktur i podziału pracy
2. I rewolucja przemysłowa $XVIII/XIX w.$ - wynalezienie maszyny parowej, rozwój przemysłu włókienniczego, wydobywczego i maszynowego
3. II rewolucja przemysłowa $XIX/XX w.$ - wykorzystanie ropy naftowej, elektryczności i silnika spalinowego, rozwój przemysłu chemicznego i elektromaszynowego
4. III rewolucja przemysłowa $druga połowa XX w.$ - era wysokich technologii, rozwój elektroniki, biotechnologii i energii odnawialnej

Example: Funkcja przestrzenna przemysłu przejawia się m.in. w powstawaniu ośrodków i okręgów przemysłowych oraz rozbudowie infrastruktury.

Przemysł wysokich technologii

Przemysł wysokich technologii $high-tech$ charakteryzuje się wysokim udziałem pracowników naukowych i kadry inżynieryjnej. Cechuje go:

• Intensywne wykorzystanie zaawansowanych technologii
• Duże nakłady na badania i rozwój
• Szybkie tempo innowacji i wdrażania nowych rozwiązań
• Globalna konkurencja

Vocabulary: High-tech - określenie dla gałęzi przemysłu opartych na najnowszych osiągnięciach naukowych i technologicznych.

Przykłady branż high-tech:

• Elektronika i informatyka
• Biotechnologia i inżynieria genetyczna
• Nanotechnologia
• Przemysł kosmiczny i lotniczy
• Produkcja zaawansowanych materiałów

Highlight: Ekonomiczne funkcje przemysłu w sektorze wysokich technologii obejmują stymulowanie rozwoju gospodarczego, tworzenie wysokopłatnych miejsc pracy i generowanie innowacji.

Lokalizacja przemysłu wysokich technologii zależy głównie od:

• Dostępu do wykwalifikowanej kadry
• Bliskości ośrodków naukowych i badawczych
• Rozwiniętej infrastruktury telekomunikacyjnej
• Atrakcyjnego środowiska życia dla pracowników

Example: Czynniki lokalizacji przemysłu społeczno-polityczne w przypadku high-tech to m.in. polityka wspierania innowacji, ochrona własności intelektualnej i stabilne otoczenie prawne.

Przemysł elektromaszynowy i chemiczny

Główne centra produkcji przemysłowej na świecie:

Example: Liderzy produkcji to USA, Norwegia, Niemcy, Chiny, Rosja, Australia, Brazylia, Kanada, Japonia i Indie.

Vocabulary: Przemysł elektromaszynowy dzieli się na metalowy, maszynowy, precyzyjny, środków transportu oraz elektrotechniczny i elektroniczny.

Highlight: Elektronika użytkowa koncentruje się w Azji, podczas gdy elektronika profesjonalna dominuje w USA i Europie.

Podstawowe informacje o przemyśle

Przemysł to dział gospodarki zajmujący się wydobywaniem i przetwarzaniem zasobów naturalnych w dobra produkcyjne i konsumpcyjne. Zasoby naturalne wykorzystywane w przemyśle dzielą się na odnawialne $np. woda, powietrze$ oraz nieodnawialne $np. surowce mineralne$.

Definicja: Co to jest przemysł - dział gospodarki zajmujący się pozyskiwaniem zasobów naturalnych i ich przetwarzaniem w dobra produkcyjne i konsumpcyjne.

Wobec ryzyka wyczerpywania się zasobów, stosuje się różne rozwiązania, takie jak:

• Recykling
• Nowe źródła energii
• Oszczędne technologie produkcji
• Nowe tworzywa zastępujące zasoby naturalne
• Miniaturyzacja produkcji

Podział przemysłu obejmuje następujące sekcje:

1. Górnictwo i kopalnictwo surowców
2. Przetwórstwo przemysłowe
3. Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę

Highlight: Główne gałęzie przemysłu w Polsce to m.in. paliwowo-energetyczny, metalurgiczny, elektromaszynowy, chemiczny, mineralny, drzewno-papierniczy, lekki i spożywczy.

Przemysł pełni istotne funkcje:

• Produkcyjna $ekonomiczna$ - wytwarzanie dóbr, generowanie dochodu narodowego
• Społeczna - tworzenie miejsc pracy, podnoszenie poziomu życia
• Przestrzenna - kształtowanie struktury przestrzennej, urbanizacja

Example: Czym zajmuje się przemysł - przykładowe działania to pozyskiwanie surowców, przetwarzanie ich w wyroby gotowe, wytwarzanie środków produkcji i konsumpcji.