Środowisko przyrodnicze Polski

Alternatywny zapis:

NAFTOWA: produkcja: benzyny, olejów napędowych, tworzyw sztucznych, asfaltu, smarów WĘGIEL BRUNATNY: produkcja: energii, preparatów grzybobójczych dla ogrodnictwa, amoniaku podział surowców mineralnych ENERGETYCZNE • węgiel kamienny • węgiel brunatny SUROWCE MINERALNE - złoto ✓ METALICZNE • rudy miedzi rudy żelaza . rudy cynku i ołowiu srebro CHEMICZNE sól kamienna • sole potasowe • siarka - fosforyty A SKALNE - piaski i żwiry • gliny i ity • wapienie i dolomity • gips • kreda • marmury i granity Ukształtowanie powierzchni Polski średnia wysokość nad poziomem morza w Polsce: 173 m n.p.m - MORENA DENNA - zbudowana z materiału skalnego (glina polodowcowa), który pozostał po wytopieniu się lądolodu • JEZIORO MORENOWE -jezioro powstałe w obniżeniu pomiędzy wzniesieniami moren czołowych lub w obniżeniu moreny dennej po rozstapiającym się lądolodzie. - OZ-wał zbudowany z piasków i żwirów osadzonych w szczelinach lub tunelach lodowcowych • RYNNY POLODOWCOWE - długie i wąskie zagłębienia wyżłobione przez wody płynące pod lądolodem. Najgłębsze części tych rynien wypełniają obecnie wody JEZIOR RYNNOWYCH. ZLODOWACENIA: północnopolskie (1), środkowopolskie (2) i południowopolskie (3) pas nizin FORMY RZEŹBY POLODOWCOWEJ, DEFINICJE pas pobrzeży pas pojezierzy pas kotlin pas gór pas pobrzeży PASY RZEŹBY TERENU W POLSCE: pas wyżyn • Pobrzeże Szczecińskie • Pobrzeże Koszalińskie • Pobrzeże Gdańskie pas pojezierzy Pojezierze Mazurskie Pojezierze Pomorskie • Poj. Wielkopolskie pas nizin • Nizina Śląska . Nizina 0 Południowowielkopolska . Nizina Mazowieka . Nizing Północnopodlaska NAJWYŻSZY PUNKT POLSKI: Rysy, 2499 m. n.p.m. obszary objęte zlodowaceniem 100 km 1 pas wyżyn • Wyżyna Śląska • Wyżyna Krakowsko- Częstochowska • Wyżyna Kielecka • Wyżyna Lubelska • Roztocze obszary nieobjęte zlodowaconiem MORENA CZOŁOWA - powastała przed czołem lądolodu podczas jego postoju, utworzona z różnorodnego materiału skalnego (ił, piasek, żwir) • GŁAZ NARZUTOWY - fragment skały przetransportowany przez lądolód z Półwyspu Skandynawskiego SANDRY- rozległe równiny zbudowane ze żwiru i z piasku naniesionego przez wody roztopowe. • PRADOLINY - szerokie doliny ytworzone na przedpolu lądolodu, niemal równoległe do jego czoła, między innymi przez wody spływające z topniejącego Lądolodu i wód płynących od południa. pas kotlin 2 - Kotlina Oświęcimska Brama Krakowska • Kotlina Sandomierska pas gór .Karpaty • Sudety 0 100 km NAJNIŻSZY PUNKT POLSKI: Raczki Elbląskie 2,2 m p.p.m. 3 S Ukształtowanie powierzchni Polski POLSKI BIEGUN CIEPŁA: nizina śląska ŚREDNIA ROCZNA SUMA OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH: 600 mm MASY POWIETRZA NAD POLSKĄ: POWIETRZE POLARNE MORSKIE najczęściej napływają nad Polskę. Zimą przynoszą ocieplenie, odwilż i opady deszczu ze śniegiem Latem powodują ochłodzenie, wzrost zachmurzenia i opady deszczu POWIETRZE ZWROTNIKOWE MORSKIE te masy powietrza są ciepłe i wilgotne Przyczyniają się do wzrostu temperatury powietrza oraz sprzyjają powstawaniu burz. 0° 7 CZAS ZACHODNIOEUROPEJSKI 7,5⁰ 15° POLSKI BIEGUN ZIMNA: pojezierze suwalskie POWIETRZE ARKTYCZNE CZAS SRODKOWOEUROPEJSKI najczęściej napływa wiosną, powoduje ochłodzenie i przymrozki zimą powoduje silne mrozy i obfite opady śniegu W Polsce ten czas jest ZIMĄ ŚREDNIA TEMPERATURA ROCZNA: 17°C WŁAŚCIWY DLA POLSKI GEOGRAFICZNIE POWIETRZE POLARNE KONTYNENTALNE dociera nad Polskę głównie zimą Powoduje wtedy mroźną i słoneczną pogodę Latem powoduje upały i susze POWIETRZE ZWROTNIKOWE KONTYNENTALNE 22,5⁰ ta masa powietrza rzadko dociera do Polski. Powietrze jest suche i przynosi słoneczną pogodę. Powoduje polską złotą jesień 30° CZAS WSCHODNIOEUROPEJSKI W Polsce ten czas jest LATEM TERMICZNE PORY ROKU: OKRES WEGETACYJNY: czas, w którym rosną rośliny (powyżej 5 st. Celsjusza) ŚREDNIA TEMPERATURA LATEM: +17°C ŚREDNIA TEMPERATURA ZIMĄ: -2°C Sieć rzeczna Polski RZEKA GŁÓWNA - rzeka wchodząca do morza okres wegetacyjny (rośliny rosną) dorzecze rzek Przymorza dorzecze Łaby LATO dorzecze Odry 1 ZLEWISKO - obrzar, z którego wody spływają do jednego morza lub oceanu JESIEN/ WIOSNA PRZEDWIOŚNIE / PRZEDZIMIE ZIMA dorzecze Dunaju Kiska KOO dorzecze Pregoły 15⁰c 5°C DORZECZE - obszar, z którego wody spływają do jednej rzeki dorzecze Wisły 0°C DZIAŁ WODNY - granica między dorzeczami lub zlewiskami dorzecze Niemna dorzecze Dniestru