Zasoby wodne Polski i sieć rzeczna
Bilans wodny Polski przedstawia zestawienie przychodu, rozchodu i retencji wody w kraju. Przychód wody wynosi 192 mld m³, z czego 97,4% pochodzi z opadów atmosferycznych, a 2,6% z dopływu wód z zagranicy. Rozchód wody również wynosi 192 mld m³, z czego 69,8% to parowanie i zużycie gospodarcze, a 30,2% to spływ powierzchniowy i odpływ podziemny. Retencja wodna wynosi 113 mld m³, z czego 67,3% to retencja gruntowa.
Highlight: Zasoby wody w Polsce są ubogie w porównaniu do innych krajów europejskich. Na jednego mieszkańca przypada około 1,7 tys. m³ wody rocznie, podczas gdy średnia europejska to około 4,6 tys. m³.
Zasoby wodne Polski charakteryzują się nierównomiernym rozmieszczeniem i dużą zmiennością sezonową. W okresach nadmiaru opadów występują powodzie, ale coraz częściej zdarzają się też okresy suszy.
Przyczyny niedoboru wody w Polsce można podzielić na przyrodnicze i antropogeniczne:
-
Przyrodnicze:
- Niewielkie roczne sumy opadów atmosferycznych
- Mała przewidywalność opadów
- Względnie duże parowanie
- Coraz częstsze występowanie bezśnieżnych zim
-
Antropogeniczne:
- Nadmierne i nieracjonalne eksploatowanie zasobów wodnych
- Magazynowanie zbyt małej ilości wody w zbiornikach retencyjnych
- Osuszanie terenów podmokłych
- Zanieczyszczanie wód podziemnych i powierzchniowych
- Pokrywanie podłoża asfaltem
Example: Obszary niedoboru wody na świecie występują również w Polsce. Dla rolnictwa zagrożone są np. Nizina Wielkopolska i Wyżyna Lubelska, a dla przemysłu i gospodarki komunalnej - aglomeracje krakowska, górnośląska, łódzka i wrocławska.
Cechy sieci rzecznej w Polsce:
- 99,81% terytorium Polski leży w zlewisku Morza Bałtyckiego
- Niewielkie obszary na południu są odwadniane w kierunku Morza Czarnego i Północnego
- Polska ma dobrze rozwiniętą sieć rzeczną
- Najdłuższe rzeki to Wisła i Odra, ich dorzecza zajmują niemal 88% powierzchni kraju
- Występuje asymetria dorzeczy - prawobrzeżne części mają ponad dwukrotnie większą powierzchnię
Vocabulary: Sieć rzeczna to układ rzek i strumieni na danym obszarze, tworzący system odprowadzania wód powierzchniowych.
Ustrój większości rzek w Polsce jest określany jako deszczowo-śnieżny. Najwyższe stany wód występują latem po intensywnych opadach oraz wiosną na skutek topnienia śniegu.
Powodzie w Polsce mogą mieć różne przyczyny:
- Opadowo-rozlewne (najczęstsze w Polsce)
- Opadowo-nawalne
- Roztopowe
- Zatorowo-lodowe
- Zatorowo-śryżowe
- Sztormowe
Definition: Deficyt wody w Polsce to stan, w którym zapotrzebowanie na wodę przekracza dostępne zasoby wodne, co może prowadzić do problemów w rolnictwie, przemyśle i gospodarce komunalnej.
Podsumowując, zasoby wody w Polsce są ograniczone i nierównomiernie rozmieszczone, co stwarza wyzwania dla gospodarki wodnej kraju. Konieczne jest racjonalne zarządzanie zasobami wodnymi oraz podejmowanie działań mających na celu zwiększenie retencji i ochronę istniejących zasobów.
