Knowunity
Dziel się wiedzą
Zróżnicowanie środowiska Tatr
Emilka
104 Followers
Udostępnij
Zapisz
62
3
Notatka
rozszerzenie
Położenie: - środkowa część Karpat Zachodnich - od południa graniczą z Obniżeniem Liptowsko-Spiskim, a od północy z Kotlina Orawsko- Nowotarską Obszar: - zajmują 785 km² w Polsce, na obszarze województwa małopolskiego znajduje się zaledwie 1/5 tego pasma - 175 km². Pozostała część rozciąga się na terytorium Słowacji ● ● Rzeźba wysokogórska Tatr Tatry Wysokie mają charakterystyczną, alpejską (wysokogórską) rzeźbę, na której istotny wpływ wywarła obecność lodowców górskich. W jej obrębie można wyróżnić kilka bardziej rzucających się w oczy elementów: ● ● ● • Piarg (stożek piargowy) - nagromadzenie zwietrzeliny - rumowiska skalnego u podnóża żlebu. Dolina U-kształtna - dawna dolina v-kształtna przekształcona przez jęzor lodowca górskiego. Kocioł (cyrk) polodowcowy - zagłębienie terenu, najczęściej wypełnione wodą (jezioro cyrkowe), dawniej wypełnione przez pole firnowe lodowca górskiego. Turnie - pojedynczy, skalisty, ostry szczyt (czasem nawet pionowy). Grań grzbiet górski, łączący kilka szczytów i przełęczy. Żleb - rynnowe zagłębienie terenu, wyrzeźbiony przez obsypujący się materiał skalny (efekt ruchów masowych). mn.p.m. 2250 1800 Tróżnicowanie Środowiska tatr 1600 1250 700 pogórze Klimat W tym regionie panuje najsurowszy klimat w Polsce. Odnotowuje się tu najniższe rocznę temperatury powietrza (ok. -0,5°C na wysokości 2000 m n.p.m), największe roczne sumy opadów (przekraczające 1500 mm) i najsilniejsze wiatry (w porywach do 300 km/h). Piętra klimatyczno-roślinnę w Tatrach turnie Halny - jest wiatrem typu fenowego (fen to ciepły i suchy wiatr, wiejący z gór w doliny). W Polsce występuje w Karpatach i Sudetach, z największą siłą wieje na Podhalu, docierając m.in. do Krakowa...
Pobierz aplikację
i miast aglomeracji górnośląskiej. Wieję najczęściej w chłodnej połowie roku, najrzadziej w czerwcu i lipcu. Jego podmuchy są porywiste, suche, ciepłe i gwałtowne. Ogrzane, nieregularne i pulsacyjne, wieją znad chłodnych, często ośnieżonych grzbietów górskich ku dolinom. Halnemu towarzyszy występowanie specyficznego zachmurzenia, hale Piętro pogórza: kosodrzewina umiarkowanie ciepłe - do 900 m n.p.m. średnie roczne Tatry Zachodnie Tatry Wysokie - Tatry Bielskie (leżące w całości na Słowacji) regiel górny Wysokości bezwzględne często przekraczają 2000m n.p.m Najwyższy szczyt - leżący na Słowacji Gerlach (2655 m n.p.m): W polskiej części największą wysokością (2499 m n.p.m) odznacza się północno- wschodni wierzchołek Rysów Podział tatr: regiel dolny temperatury powietrza przekraczają 6°C - pola uprawne i pastwiska *Procesy krasowe w Tatrach W Tatrach, szczególnie w zachodniej części, znajduje się wiele form krasu powierzchniowego i podziemnego. Powstały one w wapieniach lub dolomitách. Do najliczniejszych form krasowych należą jaskinie. Najgłębszą i najdłuższą jaskinią jest Jaskinia Wielka Śnieżna. Tworzy ją system korytarzy o długości 24 km i różnicy wysokości przekraczającej 800 m. Formy krasu powierzchniowego: - wywierzyska, czyli źródła, których podziemne strumienie wypływają na powierzchnie, np. Lodowe Źródło żłobki krasowe, czyli rynienki wyżłobione w skałach wapiennych i dolomitowych, np. w Dolinie Miętusiej - bramy, czyli charakterystyczne zwężenia utworzone w miejscach, w których. występują twardsze skały, np. Niżnia Kościeliska Brama - wąwozy, np. Wąwóz Kraków. Piętro turni: - zimne - powyżej 2200 m n.p.m.. - średnie roczne temperatury powietrza wynoszą mniej niż -2°C - nagie skały - mchy i porosty Piętro hal: - umiarkowanie zimne - 1800-2200 m n.p.m. Granica między Tatrami Zachodnimi a Wysokimi jest dość wyraźna - biegnie od przełęczy Liliowe przez Dolinę Gąsienicową, a dalej wzdłuż potoku o nazwie Sucha Woda średnie roczne temperatury Budowa geologiczna Tatr charakteryzuje się występowaniem płaszczowin - warstw skał osadowych sfałdowanych podczas ruchów górotwórczych, oderwanych i nasuniętych z południa na północ, powietrza wynoszą od -2°C do 0°C - bardzo płytkie gleby - krzewinki, trawy, zioła Piętro kosodrzewiny: - bardzo chłodne 1600-1800 m n.p.m. - kosodrzewina - limby, karłowate świerki i jarzębiny - średnie roczne temperatury powietrza wynoszą od 0°C do 2°C Piętro regla górnego: - chłodne - 1200-1600 m n.p.m. średnie roczne temperatury powietrza wynoszą od 2°C do 4°C - świerki Piętro regla dolnego: - umiarkowanie chłodne. - 900-1200 m n.p.m. średnie roczne temperatury powietrza wynoszą od 4°C do 6°C ·lasy bukowo-jaworowo-jodłowe, które pokrywały to piętro W przeszłości, w wielu miejscach zostały zastąpione monokulturami świerkowymi Wody powierzchniowe Tatr Polska część Tatr znajduje się w dorzeczu Dunajca. Na progach skalnych potoków tworzą się wodospady. Świat zwierząt - niedźwiedź brunatny - kozice - świstaki -wilki. Działalność człowieka w Tatrach wypas kulturowy górnictwo i hutnictwo - turystyka Tatry Wysokie Skały: granity i łupki krystaliczne Rzeźba terenu: strome szczyty, ostre granie, większe wysokości bezwzględne i różnice wysokości Wody powierzchniowe: jeziora.cyrkowe. Tatry Zachodnie Skały: wapienie i dolomity Rzeźba terenu: łagodna rzeźba, mniejsze wysokości bezwzględne i różnice wysokości Wody powierzchniowe: wywierzyska, ponory i suche doliny
Zróżnicowanie środowiska Tatr
Emilka •
Obserwuj
104 Followers
rozszerzenie
4
Tatry
58
1/2/3
2
Tatry
6
5/6
1
Tatry Wysokie i zachodnie
2
5
1
Charakterystyka środowiska Sudetów, Bieszczad i Gór Świętokrzyskich
48
3
Położenie: - środkowa część Karpat Zachodnich - od południa graniczą z Obniżeniem Liptowsko-Spiskim, a od północy z Kotlina Orawsko- Nowotarską Obszar: - zajmują 785 km² w Polsce, na obszarze województwa małopolskiego znajduje się zaledwie 1/5 tego pasma - 175 km². Pozostała część rozciąga się na terytorium Słowacji ● ● Rzeźba wysokogórska Tatr Tatry Wysokie mają charakterystyczną, alpejską (wysokogórską) rzeźbę, na której istotny wpływ wywarła obecność lodowców górskich. W jej obrębie można wyróżnić kilka bardziej rzucających się w oczy elementów: ● ● ● • Piarg (stożek piargowy) - nagromadzenie zwietrzeliny - rumowiska skalnego u podnóża żlebu. Dolina U-kształtna - dawna dolina v-kształtna przekształcona przez jęzor lodowca górskiego. Kocioł (cyrk) polodowcowy - zagłębienie terenu, najczęściej wypełnione wodą (jezioro cyrkowe), dawniej wypełnione przez pole firnowe lodowca górskiego. Turnie - pojedynczy, skalisty, ostry szczyt (czasem nawet pionowy). Grań grzbiet górski, łączący kilka szczytów i przełęczy. Żleb - rynnowe zagłębienie terenu, wyrzeźbiony przez obsypujący się materiał skalny (efekt ruchów masowych). mn.p.m. 2250 1800 Tróżnicowanie Środowiska tatr 1600 1250 700 pogórze Klimat W tym regionie panuje najsurowszy klimat w Polsce. Odnotowuje się tu najniższe rocznę temperatury powietrza (ok. -0,5°C na wysokości 2000 m n.p.m), największe roczne sumy opadów (przekraczające 1500 mm) i najsilniejsze wiatry (w porywach do 300 km/h). Piętra klimatyczno-roślinnę w Tatrach turnie Halny - jest wiatrem typu fenowego (fen to ciepły i suchy wiatr, wiejący z gór w doliny). W Polsce występuje w Karpatach i Sudetach, z największą siłą wieje na Podhalu, docierając m.in. do Krakowa...
Pobierz aplikację
Knowunity
Dziel się wiedzą
i miast aglomeracji górnośląskiej. Wieję najczęściej w chłodnej połowie roku, najrzadziej w czerwcu i lipcu. Jego podmuchy są porywiste, suche, ciepłe i gwałtowne. Ogrzane, nieregularne i pulsacyjne, wieją znad chłodnych, często ośnieżonych grzbietów górskich ku dolinom. Halnemu towarzyszy występowanie specyficznego zachmurzenia, hale Piętro pogórza: kosodrzewina umiarkowanie ciepłe - do 900 m n.p.m. średnie roczne Tatry Zachodnie Tatry Wysokie - Tatry Bielskie (leżące w całości na Słowacji) regiel górny Wysokości bezwzględne często przekraczają 2000m n.p.m Najwyższy szczyt - leżący na Słowacji Gerlach (2655 m n.p.m): W polskiej części największą wysokością (2499 m n.p.m) odznacza się północno- wschodni wierzchołek Rysów Podział tatr: regiel dolny temperatury powietrza przekraczają 6°C - pola uprawne i pastwiska *Procesy krasowe w Tatrach W Tatrach, szczególnie w zachodniej części, znajduje się wiele form krasu powierzchniowego i podziemnego. Powstały one w wapieniach lub dolomitách. Do najliczniejszych form krasowych należą jaskinie. Najgłębszą i najdłuższą jaskinią jest Jaskinia Wielka Śnieżna. Tworzy ją system korytarzy o długości 24 km i różnicy wysokości przekraczającej 800 m. Formy krasu powierzchniowego: - wywierzyska, czyli źródła, których podziemne strumienie wypływają na powierzchnie, np. Lodowe Źródło żłobki krasowe, czyli rynienki wyżłobione w skałach wapiennych i dolomitowych, np. w Dolinie Miętusiej - bramy, czyli charakterystyczne zwężenia utworzone w miejscach, w których. występują twardsze skały, np. Niżnia Kościeliska Brama - wąwozy, np. Wąwóz Kraków. Piętro turni: - zimne - powyżej 2200 m n.p.m.. - średnie roczne temperatury powietrza wynoszą mniej niż -2°C - nagie skały - mchy i porosty Piętro hal: - umiarkowanie zimne - 1800-2200 m n.p.m. Granica między Tatrami Zachodnimi a Wysokimi jest dość wyraźna - biegnie od przełęczy Liliowe przez Dolinę Gąsienicową, a dalej wzdłuż potoku o nazwie Sucha Woda średnie roczne temperatury Budowa geologiczna Tatr charakteryzuje się występowaniem płaszczowin - warstw skał osadowych sfałdowanych podczas ruchów górotwórczych, oderwanych i nasuniętych z południa na północ, powietrza wynoszą od -2°C do 0°C - bardzo płytkie gleby - krzewinki, trawy, zioła Piętro kosodrzewiny: - bardzo chłodne 1600-1800 m n.p.m. - kosodrzewina - limby, karłowate świerki i jarzębiny - średnie roczne temperatury powietrza wynoszą od 0°C do 2°C Piętro regla górnego: - chłodne - 1200-1600 m n.p.m. średnie roczne temperatury powietrza wynoszą od 2°C do 4°C - świerki Piętro regla dolnego: - umiarkowanie chłodne. - 900-1200 m n.p.m. średnie roczne temperatury powietrza wynoszą od 4°C do 6°C ·lasy bukowo-jaworowo-jodłowe, które pokrywały to piętro W przeszłości, w wielu miejscach zostały zastąpione monokulturami świerkowymi Wody powierzchniowe Tatr Polska część Tatr znajduje się w dorzeczu Dunajca. Na progach skalnych potoków tworzą się wodospady. Świat zwierząt - niedźwiedź brunatny - kozice - świstaki -wilki. Działalność człowieka w Tatrach wypas kulturowy górnictwo i hutnictwo - turystyka Tatry Wysokie Skały: granity i łupki krystaliczne Rzeźba terenu: strome szczyty, ostre granie, większe wysokości bezwzględne i różnice wysokości Wody powierzchniowe: jeziora.cyrkowe. Tatry Zachodnie Skały: wapienie i dolomity Rzeźba terenu: łagodna rzeźba, mniejsze wysokości bezwzględne i różnice wysokości Wody powierzchniowe: wywierzyska, ponory i suche doliny