Demokracja ateńska rozwinęła się w wyniku długotrwałego procesu reform. Kluczowe zmiany wprowadzili Drakon $621 r. p.n.e.$ i Solon $594 r. p.n.e.$, którzy stopniowo rozszerzali prawa obywatelskie.

Highlight: Instytucje demokracji ateńskiej obejmowały: Zgromadzenie Ludowe $Eklezję$, Radę Pięciuset, Areopag, Heliają oraz urząd strategów.

Zgromadzenie Ludowe w Atenach $Eklezja$ stanowiło najważniejszy organ władzy, w którym uczestniczyli wszyscy pełnoprawni obywatele. Rada Pięciuset przygotowywała projekty uchwał, a Heliaja $sąd ludowy$ zajmowała się wymiarem sprawiedliwości. System ten zapewniał równowagę między różnymi organami władzy.

Przykład: Obywatel ateński mógł pełnić funkcję publiczną tylko raz w życiu, co zapobiegało koncentracji władzy w rękach jednostek.

Hellada, znana również jako starożytna Grecja, stanowiła kolebkę europejskiej cywilizacji. Ten górzysty region, obejmujący Grecję właściwą, wyspy oraz zachodnie wybrzeże Azji Mniejszej, był miejscem rozwoju niezwykłej kultury. W II tysiącleciu p.n.e. rozwinęły się tu cywilizacje minojska i mykeńska, które położyły fundamenty pod późniejszy rozkwit greckiej kultury.

Definicja: Polis - miasto-państwo w starożytnej Grecji, podstawowa jednostka organizacji społeczno-politycznej, łącząca funkcje centrum administracyjnego, religijnego i handlowego.

Charakterystycznym elementem greckiego polis był Akropol - święte wzgórze górujące nad miastem, gdzie wznoszono najważniejsze świątynie i budowle obronne. U jego podnóża rozciągała się agora - serce życia społecznego i handlowego miasta. System fortyfikacji, porty morskie oraz infrastruktura miejska tworzyły kompleksową strukturę urbanistyczną.

W okresie wielkiej kolonizacji $VII-VI w. p.n.e.$ Hellenowie zakładali nowe osady na wybrzeżach Morza Śródziemnego i Czarnego. Szczególnie bogate kolonie powstały na Sycylii i w południowej Italii, tworząc region znany jako Wielka Grecja. Miasta macierzyste, zwane metropoliami, utrzymywały ścisłe związki ze swoimi koloniami.

Sparta, założona w IX w. p.n.e., reprezentowała unikalny model państwa-miasta, oparty na surowych prawach przypisywanych Likurgowi. System polityczny opierał się na czterech głównych filarach: dwóch królach, gerontach $rada starszych$, eforach i zgromadzeniu ludowym.

Vocabulary: Geruzja - rada starszych w Sparcie, składająca się z 28 gerontów i dwóch królów, pełniąca funkcje sądownicze i ustawodawcze.

Spartańskie wychowanie $agoge$ kształtowało obywateli od najmłodszych lat. Siedmioletni chłopcy rozpoczynali szkolenie w grupach rówieśniczych, a w wieku 12 lat przenosili się do koszar. Pełnię praw obywatelskich otrzymywali w wieku 30 lat.

Quote: "Wróć z tarczą lub na tarczy" - spartańskie powiedzenie ilustrujące wartości wojowniczego społeczeństwa.

Podstawą greckiej siły militarnej byli hoplici - ciężkozbrojna piechota. Ich charakterystyczne uzbrojenie składało się z włóczni $dory$, dużej okrągłej tarczy $hoplon$, hełmu z brązu oraz pancerza.

Vocabulary: Falanga - formacja bojowa hopitów, polegająca na ścisłym szyku piechoty uzbrojonej we włócznie i tarcze.

Wyposażenie wojownika greckiego ewoluowało na przestrzeni wieków. Oprócz podstawowego uzbrojenia hoplici nosili także krótkie miecze $xiphos$ do walki wręcz oraz nagolenniki chroniące nogi. System ten sprawdził się w licznych konfliktach, w tym podczas wojen perskich.

Highlight: Skuteczność greckiej taktyki wojskowej opierała się na dyscyplinie i współdziałaniu wojowników w zwartym szyku falangi.

Hellada to obszar zamieszkiwany przez starożytnych Greków, obejmujący górzystą Grecję właściwą, wyspy oraz zachodnie wybrzeże Azji Mniejszej. W II tysiącleciu p.n.e. rozwijały się tu cywilizacje minojska i mykeńska. Od VIII w. p.n.e. Grecy zaczęli tworzyć polis - ośrodki władzy, handlu, rzemiosła i kultu religijnego.

Kluczowe elementy greckich polis to:

1. Port - miejsce wymiany handlowej i transportu
2. Mury obronne - chroniące miasto przed atakami
3. Agora - główny plac, centrum życia społecznego i politycznego
4. Akropol - wzgórze świątynne z umocnieniami obronnymi

Definicja: Polis to miasto-państwo w starożytnej Grecji, stanowiące centrum życia politycznego, ekonomicznego i kulturalnego.

W VII-VI w. p.n.e. miała miejsce tzw. wielka kolonizacja, podczas której Grecy zakładali liczne kolonie na wybrzeżach Morza Śródziemnego i Czarnego. Bogate kolonie na Sycylii i południu Italii nazywano Wielką Grecją.

Highlight: Demokracja ateńska rozwijała się stopniowo, poprzez reformy prawa i ustroju, m.in. przeprowadzone przez Drakona $621 r. p.n.e.$ i Solona $594 r. p.n.e.$.