Wojna trzydziestoletnia

Wojna trzydziestoletnia (1618-1648) była jednym z najważniejszych konfliktów w historii Europy, łączącym elementy wojny religijnej i politycznej. Jej geneza związana była z kilkoma kluczowymi czynnikami:

1. Dążenia książąt Rzeszy Niemieckiej do uniezależnienia się od cesarza
2. Podziały wyznaniowe i problem respektowania praw protestantów
3. Powstanie dwóch przeciwstawnych sojuszy: Unii Protestanckiej (1608) i Ligii Katolickiej (1609)

Vocabulary: Defenestracja praska - wyrzucenie przez okno cesarskich namiestników w Pradze, co stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny trzydziestoletniej.

Przebieg wojny można podzielić na cztery główne etapy:

1. Okres Czeski (1618-1624): Rozpoczął się od buntu Czechów przeciwko władzy Habsburgów. Kluczowym momentem była bitwa pod Białą Górą w 1620 roku, zakończona klęską wojsk protestanckich.

2. Etap Duński (1624-1629): Charakteryzował się porażkami Duńczyków na terenie Rzeszy i serią zwycięstw wojsk habsburskich dowodzonych przez Albrechta von Wallensteina.

3. Etap Szwedzki (1630-1635): Najważniejszym wydarzeniem było zwycięstwo wojsk szwedzkich pod Lützen w 1632 roku, podczas którego zginął król szwedzki Gustaw II Adolf.

4. Etap Francuski (1635-1648): Armia francuska walczyła z Habsburgami na Półwyspie Iberyjskim oraz w Niderlandach, doprowadzając do serii klęsk Habsburgów.

Highlight: Wojna trzydziestoletnia zakończyła się pokojem westfalskim w 1648 roku, który na nowo ukształtował mapę polityczną Europy i ustanowił zasadę suwerenności państw.

Przyczyny wojny trzydziestoletniej były złożone i obejmowały zarówno kwestie religijne, jak i polityczne ambicje różnych państw europejskich. Skutki wojny trzydziestoletniej były dalekosiężne, prowadząc do znaczących zmian w układzie sił w Europie, osłabienia pozycji Habsburgów i wzmocnienia Francji oraz Szwecji.