Antyczna Sparta - państwo wojowników
Sparta powstała z połączenia czterech wsi, a swoją potęgę budowała stopniowo podbijając Lakonię i Mesenię. Podbita ludność została zamieniona w helotów - niewolnych chłopów pracujących dla spartańskich panów. Do połowy VI w. p.n.e. Sparta stała się największym greckim polis, tworząc Związek Peloponeski, który gwarantował jej przywództwo nad innymi miastami-państwami.
Spartański ustrój, przypisywany Likurgowi, opierał się na trzech filarach: równości majątkowej obywateli, wychowaniu państwowym oraz podporządkowaniu jednostki dobru wspólnemu. Społeczeństwo spartańskie było ściśle zhierarchizowane i podzielone na trzy główne grupy:
- Spartiaci - elita, pełnoprawni obywatele, nazywający siebie "homoioi" podobni/jednakowi
- Periojkowie - wolni ludzie bez praw politycznych, zajmujący się handlem i rzemiosłem
- Heloci - niewolni chłopi pracujący na rzecz Spartiatów
💡 Ciekawostka: W Sparcie panowała diarchia - unikalna forma rządów, w której władzę sprawowało jednocześnie dwóch królów!
System polityczny Sparty był wyjątkowy. Oprócz dwóch królów, władzę sprawowali członkowie Rady Starszych (geruzji), składającej się z 28 gerontów i dwóch królów. Wszyscy obywatele powyżej 20 roku życia uczestniczyli w zgromadzeniu ludowym (apelli). Co roku wybierano również pięciu eforów, którzy sprawowali władzę wykonawczą i pilnowali dyscypliny wśród obywateli.
Życie Spartiatów było całkowicie podporządkowane służbie wojskowej. Od 7 roku życia chłopcy byli zabierani od rodzin i poddawani surowemu szkoleniu wojskowemu, które trwało do 20 roku życia. Dopiero wtedy stawali się pełnoprawnymi obywatelami, gotowymi poświęcić życie dla swojej polis. Ten system wychowania sprawił, że armia spartańska była jedną z najlepszych w starożytnym świecie.