Filozofia i światopogląd baroku
Filozofia baroku rozwijała się w okresie od początku XVII do połowy XVIII wieku. Nazwa epoki "barocco" oznacza perłę o nieregularnym kształcie, co doskonale oddaje charakter tego okresu - pełnego kontrastów, dynamizmu i asymetrii.
Highlight: Cechy sztuki baroku to przede wszystkim nieregularność, asymetria, dynamizm, kontrast i falistość linii.
Nurty filozoficzne baroku koncentrowały się wokół dwóch głównych postaci: Kartezjusza i Pascala. Ich poglądy znacząco wpłynęły na kształtowanie się światopoglądu baroku.
Definition: Racjonalizm to nurt filozoficzny zapoczątkowany przez Kartezjusza, który głosił, że wiedzę pewną można osiągnąć dzięki logice i rozumowi.
Kartezjusz, twórca racjonalizmu, jest autorem słynnej maksymy "Myślę, więc jestem" (Cogito ergo sum). Jego filozofia opierała się na przekonaniu, że jedynym pewnikiem jest istnienie osoby myślącej, a cała reszta może być iluzją.
Quote: "Człowiek jest tylko trzciną, najwątlejszą w przyrodzie, ale trzciną myślącą" - Pascal
Pascal z kolei, inspirując się Księgą Koheleta, rozważał sens życia ludzkiego. Jego filozofia łączyła wiarę z rozumem, podkreślając jednocześnie ograniczenia ludzkiego poznania.
Vocabulary: Vanitas vanitatum - "marność nad marnościami", kluczowe pojęcie w filozofii baroku, wyrażające przekonanie o przemijaniu i marności życia ludzkiego.
Motywy baroku w sztuce i literaturze obejmowały miłość dworską, życie żołnierskie, grzeszność i marność człowieka, śmierć i przemijanie. Często pojawiały się również sceny biblijne, mitologiczne i historyczne, a także pejzaże i martwe natury.
Example: Literatura baroku w Polsce często wykorzystywała motyw "vita brevis" (życie jest krótkie), podkreślając ulotność ludzkiego istnienia.
