Kolonizacja Afryki i Azji

Imperializm kolonialny w Afryce koniec XIX wieku charakteryzował się wyścigiem mocarstw europejskich o zajęcie jak największych obszarów kontynentu. Europejczycy wykorzystywali ogromną przewagę militarną i technologiczną nad afrykańskimi społecznościami. Kluczową rolę w brytyjskiej ekspansji w Afryce Wschodniej odegrał Cecil John Rhodes. Konferencja berlińska w latach 1884-1885 doprowadziła do podziału Afryki między mocarstwa europejskie, głównie Francję, Wielką Brytanię, Belgię, Portugalię, Hiszpanię, Włochy i Niemcy.

Kolonializm w Azji i jego wpływ na lokalne społeczeństwa był zróżnicowany w zależności od regionu. W Chinach, I wojna opiumowa zmusiła kraj do otwarcia portów dla mocarstw zachodnich. Japonia, choć zmuszona do otwarcia się na świat, przeprowadziła szybką modernizację i sama stała się mocarstwem kolonialnym. Indie stały się największą i najludniejszą kolonią brytyjską, nazywaną "perłą w koronie brytyjskiej". Francuzi skolonizowali Indochiny, tworząc Związek Indochiński w 1887 roku. Holandia kontrolowała Indonezję, a Rosja skolonizowała Azję Centralną, Kaukaz i Syberię.

Polityka kolonialna często prowadziła do konfliktów i powstań, takich jak powstanie sipajów w Indiach w 1857 roku. Kolonizatorzy często dopuszczali się eksterminacji całych grup ludności, co prowadziło do zanikania lokalnych kultur i tradycyjnych wierzeń.

Vocabulary: Sipajowie - hinduscy żołnierze służący w armii brytyjskiej w Indiach.

Quote: "Perła w koronie brytyjskiej" - określenie używane w odniesieniu do Indii, podkreślające ich znaczenie dla Imperium Brytyjskiego.

Highlight: Japonia, jako jedyne państwo azjatyckie, nie tylko oparła się kolonizacji, ale sama stała się mocarstwem kolonialnym, co pokazuje wyjątkowość jej ścieżki rozwoju w XIX wieku.

Nowy podział kontynentów i przyczyny ekspansji kolonialnej

Kolonializm w XIX wieku był systemem podporządkowania krajów słabiej rozwiniętych przez potężne państwa europejskie i pozaeuropejskie. Do rywalizacji o zamorskie posiadłości włączyły się także Stany Zjednoczone i Japonia. Metropolie, czyli kraje macierzyste, ustanawiały różne formy kontroli nad terytoriami zamorskimi, takie jak protektoraty, półkolonie czy dominia.

Ekspansja kolonialna miała złożone przyczyny ekonomiczne, polityczne i społeczne. Do najważniejszych przyczyn ekonomicznych należały:

• Potrzeba zdobywania nowych ziem, bogactw naturalnych i rynków zbytu • Dążenie do opanowania szlaków handlowych • Konieczność pozyskiwania taniej siły roboczej • Polityka kolonialna kompanii handlowych i przemysłowców • Zdobywanie dochodów dla metropolii rywalizujących w Europie

Wśród przyczyn politycznych i militarnych można wymienić:

• Wzmacnianie pozycji państwa na arenie międzynarodowej • Budowanie potęgi militarnej poprzez tworzenie wojsk kolonialnych • Kontrola strategicznych obszarów i szlaków komunikacyjnych • Podnoszenie prestiżu władzy w oczach własnego społeczeństwa

Przyczyny kulturowe i społeczne obejmowały:

• Ideę misji cywilizacyjnej białego człowieka • Przeświadczenie o wyższości cywilizacyjnej Europejczyków • Dążenie do narzucenia europejskich norm społecznych w koloniach

Highlight: Ekspansja kolonialna przyczyny ekonomiczne polityczne społeczne były ze sobą ściśle powiązane i wzajemnie się wzmacniały, napędzając proces kolonizacji.

Definition: Kolonializm to system podporządkowania krajów o niższym poziomie rozwoju przez potężne państwa, mający na celu eksploatację ekonomiczną i polityczną kontrolę nad podbitymi terytoriami.

Example: Przykładem półkolonii były Chiny i Persja - formalnie niepodległe, ale gospodarczo uzależnione od mocarstw europejskich.