Starożytny Rzym przeszedł przez trzy główne okresy ustrojowe, które ukształtowały jego historię i kulturę.
Królestwo rzymskie było pierwszą formą rządów w starożytnym Rzymie, trwającą od założenia miasta w 753 r. p.n.e. do 509 r. p.n.e. W tym okresie władzę sprawowali królowie wybierani przez senat, a społeczeństwo było podzielone na patrycjuszy i plebejuszy. Po obaleniu ostatniego króla Tarkwiniusza Pysznego powstała Republika rzymska, która wprowadziła system oparty na władzy konsulów, senatu i zgromadzeń ludowych. W czasie Republiki rzymskiej Rzym znacznie rozszerzył swoje terytorium poprzez liczne podboje rzymskie, w tym wojny punickie z Kartaginą i podbój Grecji.
Upadek republiki rzymskiej nastąpił w I wieku p.n.e., gdy wewnętrzne konflikty i walki o władzę doprowadziły do powstania Cesarstwa Rzymskiego. Oktawian August został pierwszym cesarzem, rozpoczynając okres pryncypatu. Rzymianie pozostawili po sobie imponujące osiągnięcia starożytnych Rzymian, w tym system prawny, architekturę (akwedukty, Koloseum, Panteon) oraz wynalazki starożytnego Rzymu jak beton, szkło okienne czy ogrzewanie podłogowe. Ustrój starożytnego Rzymu ewoluował ostatecznie w system dominatu, gdzie cesarz posiadał absolutną władzę. W tym okresie powstały monumentalne budowle, rozwinęła się literatura i sztuka, a najważniejsze wojny rzymskie doprowadziły do utworzenia imperium obejmującego tereny od Brytanii po Egipt. Dziedzictwo Rzymu wpłynęło na rozwój późniejszej cywilizacji europejskiej, pozostawiając trwały ślad w prawie, języku, architekturze i kulturze.
