Kolonializm w XIX wieku
Kolonializm to proces tworzenia i utrzymywania kolonii, który trwał od XVI do XX wieku. W XIX wieku przybrał on formę imperializmu - dążenia do budowy i utrzymania imperiów. Do mocarstw kolonialnych dołączyły wtedy Stany Zjednoczone i Japonia.
W drugiej połowie XIX wieku Brytyjczycy dokończyli podbój Indii, a w latach 1880-1914 mocarstwa kolonialne podzieliły między siebie pozostałe niezajęte obszary, głównie w Afryce. Gdy bezpośredni podbój nie był możliwy, stosowano politykę pośredniego panowania - jak w przypadku Chin, które teoretycznie pozostały niepodległe, ale zostały podzielone na strefy wpływów.
Przyczyny kolonializmu były różnorodne. Europejskie państwa potrzebowały surowców niedostępnych w Europie oraz nowych rynków zbytu dla towarów produkowanych przez swoje fabryki. Dzięki rewolucji przemysłowej Europa zyskała przewagę technologiczną i wojskową nad resztą świata. Kolonializm napędzały też ambicje mocarstwowe, chęć zrobienia kariery zamorskiej oraz misja szerzenia chrześcijaństwa.
Ciekawostka: W XIX wieku rozpowszechnił się rasizm - pseudonaukowy pogląd o nierówności ras ludzkich. Europejczycy wierzyli w wyższość rasy białej i uważali, że ich misją jest "cywilizowanie" mieszkańców kolonii, co budziło niechęć i nienawiść ludności miejscowej.
Skutki kolonializmu w XIX wieku były dalekosiężne. Do 1914 roku ponad połowa globu znajdowała się pod bezpośrednią kontrolą europejską, a reszta była uzależniona gospodarczo. Największym imperium kolonialnym było Imperium Brytyjskie, do którego należały Indie, Kanada, Australia, Nowa Zelandia i prawie 1/3 Afryki. Kurczenie się nieskolonizowanych obszarów prowadziło do konfliktów między mocarstwami kolonialnymi, szczególnie z Niemcami, które czuły się pokrzywdzone w podziale kolonialnym.