Kolonializm w XIX wieku
Kolonializm w XIX wieku był okresem intensywnej ekspansji europejskich mocarstw, wraz z USA i Japonią, na tereny pozaeuropejskie. Proces ten charakteryzował się tworzeniem i utrzymywaniem kolonii, dążeniem do budowy imperiów oraz rozpowszechnieniem rasizmu.
Definicja: Kolonializm to proces tworzenia i utrzymywania kolonii, trwający od XVI do XX wieku.
Definicja: Imperializm to dążenie do budowy i utrzymania imperiów, szczególnie w XIX i XX wieku.
Przyczyny kolonializmu w XIX wieku obejmowały:
- Wzrost zapotrzebowania na surowce i towary niedostępne w Europie
- Nadprodukcję w europejskich fabrykach i potrzebę nowych rynków zbytu
- Ambicje mocarstwowe państw europejskich
- Chęć zdobycia majątku i kariery przez Europejczyków w koloniach
- Dążenie do nawracania innych ludów na chrześcijaństwo
Przykład: Wojny opiumowe (1839-1842 i 1856-1860) były przykładem konfliktu wynikającego z kolonialnych interesów handlowych Wielkiej Brytanii w Chinach.
Skutki kolonializmu w XIX wieku były dalekosiężne:
- Podział świata między kilka mocarstw kolonialnych
- Konflikty między mocarstwami o terytoria kolonialne
- Powstanie Imperium Brytyjskiego, obejmującego znaczną część globu
Highlight: W 1914 roku ponad połowa globu była w rękach Europejczyków, a pozostała część była uzależniona od Europy.
Negatywne skutki kolonializmu obejmowały:
- Wyzysk ludności tubylczej
- Narzucanie europejskiej kultury i religii
- Konflikty zbrojne i powstania antykolonialne
Przykład: Powstanie Mahdiego w Sudanie (1881-1889) było przykładem oporu przeciwko kolonialnej ekspansji, ostatecznie stłumionego przez siły brytyjskie.
Pozytywne skutki kolonializmu, według ówczesnego europejskiego punktu widzenia, miały obejmować "misję cywilizacyjną" i przekazywanie osiągnięć cywilizacji europejskiej innym ludom. Jednak ta postawa często budziła niechęć i nienawiść miejscowej ludności.
Vocabulary: Rasizm - pseudonaukowy pogląd o nierówności ras ludzkich, rozpowszechniony w XIX wieku, według którego rasa biała miała górować nad innymi.
Podsumowując, kolonializm w XIX wieku był złożonym zjawiskiem, które głęboko wpłynęło na kształt współczesnego świata, pozostawiając trwałe skutki kolonializmu, zarówno pozytywne, jak i negatywne, które są przedmiotem debat do dziś.
