Strona 2: Problemy wewnętrzne Rzeczypospolitej

Kryzys Rzeczypospolitej w XVIII wieku miał swoje korzenie w problemach, które narastały już w XVII stuleciu. Szlachta, chcąc ratować swoje dochody, zwiększała chłopom wymiar pańszczyzny. Jednocześnie dochodziło do ograniczenia roli sejmu i władzy królów elekcyjnych, co było spowodowane nadużywaniem zasady liberum veto, przekupstwem posłów oraz rokoszami.

Vocabulary: Liberum veto to zasada, która dawała posłom możliwość zrywania obrad sejmu i unieważniania podjętych wcześniej postanowień. Zgodnie z nią uchwały były podejmowane jednomyślnie, a sprzeciw choćby jednego posła kończył obrady.

Liberum veto 1652 to data pierwszego zastosowania tej zasady, która doprowadziła do zerwania sejmu. Magnaci i obce dwory wykorzystywali liberum veto, przekupując posłów, by zrywali sejmy i blokowali reformy. Innym problemem były rokosze, czyli zbrojne wystąpienia szlachty przeciw królowi.

Przykład: Rokosz Lubomirskiego z 1665 roku był spowodowany brakiem zgody części szlachty na projekt króla Jana Kazimierza, by nowego władcę wybierać za życia panującego monarchy. Przywódcą rokoszu był hetman Jerzy Lubomirski. Konflikt ten doprowadził do krwawej wojny domowej w latach 1665-1666, zakończonej ugodą, w wyniku której Lubomirski został skazany na banicję, a król Jan Kazimierz abdykował i opuścił kraj w 1668 roku.