Pomiędzy renesansem a barokiem

Architektura baroku wyrosła z poszukiwań nowych form wyrazu przez artystów włoskich na początku XVI wieku. Zmęczeni renesansowym porządkiem i harmonią, twórcy zaczęli eksperymentować z indywidualnym stylem, nazwanym manierą. To dało początek manieryzmowi, który można uznać za wstępną fazę baroku.

Definicja: Manieryzm to styl w sztuce rozwijający się od około 1527 roku do końca XVI wieku, charakteryzujący się odejściem od realistycznego przedstawiania rzeczywistości na rzecz form bardziej wyrafinowanych i fantastycznych.

Cechy manieryzmu w sztukach plastycznych obejmowały:

• Skomplikowane układy kompozycyjne
• Wyszukaną tematykę
• Precyzję i wykwintność przekazu
• Odstąpienie od realizmu
• Skupienie na emocjach
• Elementy fantastyczne
• Dynamikę i kontrast

Przykład: Jednym z najwybitniejszych przedstawicieli manieryzmu w malarstwie i rzeźbie był El Greco, którego dzieła charakteryzują się wydłużonymi postaciami i intensywnymi kolorami.

Barok architektura rozwinęła się w pełni pod wpływem kontrreformacji. Kościół katolicki uznał sztukę za narzędzie w walce z ruchami reformacyjnymi, co doprowadziło do powstania monumentalnych i bogato zdobionych budowli sakralnych.

Highlight: Architektura baroku cechy to przede wszystkim obszerne rozmiary, bogactwo zdobień i przepych wnętrz, które miały olśniewać wiernych i przyciągać innowierców.

Barok dworski i jego wpływ na architekturę

Obok architektury baroku związanej z kontrreformacją, rozwinął się również barok dworski o charakterze świeckim.

Cechy baroku dworskiego:

• Wychwalanie władców i głoszenie ich wyjątkowości
• Nacisk na reprezentatywność budowli
• Rozwój sztuki ogrodowej

Przykład: Najznakomitszym symbolem baroku dworskiego jest pałac w Wersalu, wybudowany na polecenie Ludwika XIV.

Barok w Polsce również obejmował nurt dworski, choć nie na tak wielką skalę jak we Francji.

Highlight: Za panowania Ludwika XIV Paryż stał się stolicą kultury świeckiej, a utworzone tam trzy akademie królewskie: architektury, malarstwa i rzeźby, miały ogromny wpływ na rozwój sztuki barokowej w całej Europie.

Architektura baroku w Europie osiągnęła swój szczyt właśnie w okresie baroku dworskiego, łącząc monumentalizm z przepychem i bogactwem form.