Rozwój edukacji i kultury w zaborach oraz idee romantyczne

W okresie romantyzmu, mimo podziału Polski między zaborców, rozwijała się edukacja i kultura polska:

• 1825 r. - wprowadzenie obowiązku szkolnego w Prusach, obejmującego również ziemie polskie, dla dzieci od 6. roku życia.
• Zamek w Kórniku stał się ważnym ośrodkiem kultury jako posiadłość rodu Działyńskich, gromadzących cenne dzieła sztuki i zbiory biblioteczne.
• 1829 r. - otwarcie Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, pierwszej publicznej biblioteki w zaborze pruskim.

Highlight: Wprowadzenie obowiązku szkolnego w zaborze pruskim miało duży wpływ na podniesienie poziomu edukacji wśród Polaków, mimo że służyło również celom germanizacyjnym.

Mesjanizm był jedną z kluczowych idei polskiego romantyzmu:

Definition: Mesjanizm to idea, według której Polska, poprzez swoje cierpienia, miała pełnić rolę Mesjasza narodów i przyczynić się do ich zbawienia.

Andrzej Towiański był czołowym twórcą polskiego mesjanizmu i wpływową postacią wśród polskiej emigracji w Paryżu.

Example: Mesjanizm w Dziadach cz. 3 Adama Mickiewicza jest widoczny w postaci księdza Piotra, który w swojej wizji przedstawia Polskę jako Chrystusa narodów.

Po powstaniu styczniowym (1863-1864) w polskiej myśli społecznej i kulturalnej zaczęły dominować idee pozytywistyczne, kładące nacisk na rozwój nauki i gospodarki.

Romantyzm w Europie miał swoich wybitnych przedstawicieli w różnych dziedzinach sztuki:

Muzyka:

• Ludwig van Beethoven (Niemcy)
• Johannes Brahms (Niemcy)
• Hector Berlioz (Francja)
• Ferenc Liszt (Węgry)

Literatura:

• Friedrich Schiller, Johann Wolfgang von Goethe, bracia Grimm (Niemcy)
• George Byron, Walter Scott (Wielka Brytania)
• Wiktor Hugo (Francja)
• Aleksander Puszkin, Michaił Lermontow (Rosja)
• Edgar Allan Poe (USA)
• Hans Christian Andersen (Dania)

Malarstwo:

• Eugène Delacroix (Francja)
• Francisco Goya (Hiszpania)

Quote: "Romantyzm to stan ducha" - Victor Hugo, jeden z czołowych przedstawicieli romantyzmu w Europie.

Romantyzm, zarówno w Polsce, jak i w Europie, był okresem intensywnego rozwoju kultury, sztuki i myśli narodowej, kształtując tożsamość narodów i pozostawiając trwały ślad w historii literatury i sztuki.

Początki i cechy polskiego romantyzmu

Romantyzm ramy czasowe w Polsce rozpoczynają się w 1822 roku, kiedy Adam Mickiewicz wydał "Ballady i romanse" w Wilnie. To wydarzenie uznaje się za oficjalny początek romantyzmu w Polsce.

Cechy romantyzmu w polskiej kulturze obejmowały:

• Inspirację kulturą ludową i narodową
• Podkreślanie indywidualizmu i wyjątkowości
• Zainteresowanie wątkami historycznymi, szczególnie średniowieczem
• Wiarę w ideały, intuicję, fantazję i emocje
• Przekonanie o przewadze ducha nad materią
• Gloryfikację walki o wolność

Highlight: Polski romantyzm rozwijał się nie tylko na ziemiach polskich, ale także wśród Polonii na emigracji, z Paryżem jako głównym ośrodkiem twórczości najwybitniejszych polskich romantyków.

Najwybitniejsi polscy twórcy epoki romantyzmu, znani jako wieszcze narodowi, to:

• Adam Mickiewicz
• Juliusz Słowacki
• Zygmunt Krasiński
• Cyprian Norwid

Okres ten przyniósł również znaczący rozwój edukacji. Stanisław Kostka Potocki, jako minister szkolnictwa, przyczynił się do stworzenia sieci szkół elementarnych, co miało ogromne znaczenie dla upowszechnienia edukacji w Polsce.

Definition: Wieszcz narodowy - tytuł nadawany najwybitniejszym poetom polskiego romantyzmu, którzy poprzez swoją twórczość kształtowali świadomość narodową i byli duchowymi przywódcami narodu.