Otwórz aplikację

Przedmioty

Kościół w średniowieczu: Przygodowa notatka dla piątoklasistów

107

0

Między cesarstwem a papiestwem

3609

14 wrz 2022

3 strony

Kościół w średniowieczu: Przygodowa notatka dla piątoklasistów

Reformy kościelne w średniowieczu doprowadziły do konfliktu między papiestwem a... Pokaż więcej

MIĘDZY CESARSTWEM A PAPIESTWEM
W średniowieczu kolejne próby odbudowy cesarstwa rzymskiego podejmowali Karol
Wielki i Ottonowie. Łączyło ich

Opactwo w Cluny i początek reform Kościoła

Odnowa Kościoła rozpoczęła się w benedyktyńskim opactwie w Cluny we Francji. Klasztor ten cieszył się dużą niezależnością, a mnisi sami wybierali opata, który odpowiadał bezpośrednio przed papieżem. Dzięki temu możliwe było rygorystyczne przestrzeganie reguły zakonnej, co zachęcało do naśladowania w innych klasztorach w całej Europie.

Równolegle działania reformatorskie podejmowali cesarze, dbając o to, aby klasztorami i diecezjami kierowały osoby o nieposzlakowanej opinii. Cesarz Henryk III interweniował nawet w Rzymie, gdzie z powodu walk między stronnictwami urzędowało jednocześnie trzech papieży.

Example: Reforma kluniacka zapoczątkowała odnowę życia monastycznego w Europie, kładąc nacisk na surową dyscyplinę i niezależność od władzy świeckiej.

Definition: Kongregacja Cluny - sieć klasztorów benedyktyńskich zreformowanych według wzorca opactwa w Cluny, dążących do odnowy życia zakonnego i Kościoła.

MIĘDZY CESARSTWEM A PAPIESTWEM
W średniowieczu kolejne próby odbudowy cesarstwa rzymskiego podejmowali Karol
Wielki i Ottonowie. Łączyło ich

Reforma gregoriańska

Pontyfikat Grzegorza VII 107310851073-1085 przyniósł dalsze reformy Kościoła i zaostrzył spór z cesarstwem o prymat w świecie chrześcijańskim. Papież zlikwidował symonię i wprowadził obowiązkowy celibat dla duchowieństwa. Najważniejszą jednak decyzją było zakazanie władcom mianowania biskupów w 1075 roku, co doprowadziło do sporu o inwestyturę.

Konflikt między papieżem Grzegorzem VII a cesarzem Henrykiem IV doprowadził do ekskomuniki władcy i jego upokorzenia w Canossie. Wydarzenie to miało ogromny wpływ na politykę europejską, dzieląc władców na dwa obozy: gregoriański i cesarski.

Quote: "Władca musiał stać przez 3 dni boso i w stroju pokutnym pod bramą zamku w Canossie w północnej Italii, czekając na dopuszczenie przed oblicze Grzegorza VII."

Highlight: Konflikt papiestwa z cesarstwem stał się jednym z kluczowych wydarzeń średniowiecznej Europy, wpływając na kształtowanie się relacji między władzą świecką a duchowną.

Vocabulary: Celibat - obowiązek bezżenności duchowieństwa, wprowadzony przez Grzegorza VII w ramach reform Kościoła.

MIĘDZY CESARSTWEM A PAPIESTWEM
W średniowieczu kolejne próby odbudowy cesarstwa rzymskiego podejmowali Karol
Wielki i Ottonowie. Łączyło ich

Upadek autorytetu papieży

W okresie późnego średniowiecza autorytet papieży znacząco podupadł. Po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego papieże skupili się na sprawowaniu władzy świeckiej w Rzymie, co doprowadziło do kryzysu w Kościele. Sytuacja ustabilizowała się dopiero w czasach Karolingów, jednak papieże byli wówczas uzależnieni od władców frankijskich.

Kryzys monarchii karolińskiej doprowadził do wzrostu nepotyzmu i symonii w Kościele. Papieżami zostawali kandydaci z możnych rodzin rzymskich, dbający głównie o własne interesy. W innych krajach Kościół był podporządkowany władcom świeckim, którzy obsadzali stanowiska kościelne swoimi krewnymi lub zaufanymi współpracownikami.

Vocabulary: Nepotyzm - praktyka faworyzowania krewnych przy obsadzaniu stanowisk i przyznawaniu godności.

Vocabulary: Symonia - praktyka handlu godnościami i urzędami kościelnymi.

Highlight: Upadek autorytetu duchownych prowadził do coraz częstszych głosów domagających się reform w Kościele.



Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

 

Historia

3609

14 wrz 2022

3 strony

Kościół w średniowieczu: Przygodowa notatka dla piątoklasistów

Reformy kościelne w średniowieczu doprowadziły do konfliktu między papiestwem a cesarstwem. Kluczowe zmiany obejmowały:

  • Walkę z nepotyzmem i symonią w Kościele
  • Reformy zapoczątkowane w opactwie Cluny
  • Zmianę sposobu wyboru papieża przez kardynałów
  • Reformę gregoriańską wprowadzającą celibat i zakazującą inwestytury świeckiej... Pokaż więcej

MIĘDZY CESARSTWEM A PAPIESTWEM
W średniowieczu kolejne próby odbudowy cesarstwa rzymskiego podejmowali Karol
Wielki i Ottonowie. Łączyło ich

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Opactwo w Cluny i początek reform Kościoła

Odnowa Kościoła rozpoczęła się w benedyktyńskim opactwie w Cluny we Francji. Klasztor ten cieszył się dużą niezależnością, a mnisi sami wybierali opata, który odpowiadał bezpośrednio przed papieżem. Dzięki temu możliwe było rygorystyczne przestrzeganie reguły zakonnej, co zachęcało do naśladowania w innych klasztorach w całej Europie.

Równolegle działania reformatorskie podejmowali cesarze, dbając o to, aby klasztorami i diecezjami kierowały osoby o nieposzlakowanej opinii. Cesarz Henryk III interweniował nawet w Rzymie, gdzie z powodu walk między stronnictwami urzędowało jednocześnie trzech papieży.

Example: Reforma kluniacka zapoczątkowała odnowę życia monastycznego w Europie, kładąc nacisk na surową dyscyplinę i niezależność od władzy świeckiej.

Definition: Kongregacja Cluny - sieć klasztorów benedyktyńskich zreformowanych według wzorca opactwa w Cluny, dążących do odnowy życia zakonnego i Kościoła.

MIĘDZY CESARSTWEM A PAPIESTWEM
W średniowieczu kolejne próby odbudowy cesarstwa rzymskiego podejmowali Karol
Wielki i Ottonowie. Łączyło ich

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Reforma gregoriańska

Pontyfikat Grzegorza VII 107310851073-1085 przyniósł dalsze reformy Kościoła i zaostrzył spór z cesarstwem o prymat w świecie chrześcijańskim. Papież zlikwidował symonię i wprowadził obowiązkowy celibat dla duchowieństwa. Najważniejszą jednak decyzją było zakazanie władcom mianowania biskupów w 1075 roku, co doprowadziło do sporu o inwestyturę.

Konflikt między papieżem Grzegorzem VII a cesarzem Henrykiem IV doprowadził do ekskomuniki władcy i jego upokorzenia w Canossie. Wydarzenie to miało ogromny wpływ na politykę europejską, dzieląc władców na dwa obozy: gregoriański i cesarski.

Quote: "Władca musiał stać przez 3 dni boso i w stroju pokutnym pod bramą zamku w Canossie w północnej Italii, czekając na dopuszczenie przed oblicze Grzegorza VII."

Highlight: Konflikt papiestwa z cesarstwem stał się jednym z kluczowych wydarzeń średniowiecznej Europy, wpływając na kształtowanie się relacji między władzą świecką a duchowną.

Vocabulary: Celibat - obowiązek bezżenności duchowieństwa, wprowadzony przez Grzegorza VII w ramach reform Kościoła.

MIĘDZY CESARSTWEM A PAPIESTWEM
W średniowieczu kolejne próby odbudowy cesarstwa rzymskiego podejmowali Karol
Wielki i Ottonowie. Łączyło ich

Upadek autorytetu papieży

W okresie późnego średniowiecza autorytet papieży znacząco podupadł. Po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego papieże skupili się na sprawowaniu władzy świeckiej w Rzymie, co doprowadziło do kryzysu w Kościele. Sytuacja ustabilizowała się dopiero w czasach Karolingów, jednak papieże byli wówczas uzależnieni od władców frankijskich.

Kryzys monarchii karolińskiej doprowadził do wzrostu nepotyzmu i symonii w Kościele. Papieżami zostawali kandydaci z możnych rodzin rzymskich, dbający głównie o własne interesy. W innych krajach Kościół był podporządkowany władcom świeckim, którzy obsadzali stanowiska kościelne swoimi krewnymi lub zaufanymi współpracownikami.

Vocabulary: Nepotyzm - praktyka faworyzowania krewnych przy obsadzaniu stanowisk i przyznawaniu godności.

Vocabulary: Symonia - praktyka handlu godnościami i urzędami kościelnymi.

Highlight: Upadek autorytetu duchownych prowadził do coraz częstszych głosów domagających się reform w Kościele.

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS