Rzeczpospolita w obliczu kryzysu (1700-1772)
XVIII wiek rozpoczął się dla Polski w XVIII wieku poważnym kryzysem państwowym. Główne przyczyny tego stanu to liberum veto, wojna północna oraz brak reform. W 1700 roku wybuchła wielka wojna północna, która znacząco osłabiła pozycję Polski na arenie międzynarodowej.
Highlight: Sejm niemy z 1717 roku symbolizował głęboki kryzys polskiego parlamentaryzmu.
Pomimo trudności politycznych, za panowania Augusta III nastąpił rozwój kultury. Jednak sytuacja polityczna pozostawała napięta, co doprowadziło do pierwszego rozbioru Polski w 1772 roku.
Vocabulary: Liberum veto - prawo pozwalające pojedynczemu posłowi zerwać obrady sejmu i unieważnić jego postanowienia.
W wyniku pierwszego rozbioru:
- Prusy zajęły Pomorze Gdańskie
- Austria przejęła południową Małopolskę
- Rosja zagarnęła ziemie nad Dźwiną i Dnieprem
Stanisław August Poniatowski, ostatni król Polski, podjął próby reform. Najważniejsze z nich to:
- Powołanie Komisji Edukacji Narodowej
- Utworzenie nowych szkół z lekcjami w języku polskim
- Ustanowienie Rady Nieustającej
Example: Komisja Edukacji Narodowej była pierwszym w Europie ministerstwem oświaty, co pokazuje, że Polska w XVIII wieku mimo kryzysu politycznego, dążyła do postępu w dziedzinie edukacji.