Społeczeństwo i gospodarka Rzeczypospolitej w XVI wieku - część 2
Gdańsk pełnił kluczową rolę w gospodarce Złotego wieku w Polsce, będąc głównym portem eksportowym Rzeczypospolitej. Miasto kontrolowało około 80% polskiego handlu zagranicznego, głównie dzięki monopolowi na handel zbożem. Kupcy gdańscy cieszyli się specjalnymi przywilejami, w tym prawem składu, które dawało im wyłączność na pośrednictwo w handlu z kupcami zagranicznymi.
Przykład: System spławu zboża do Gdańska obejmował rozbudowaną sieć portów rzecznych, skąd towary transportowano Wisłą do portu gdańskiego, a stamtąd dalej na zachód Europy.
Na wsi dominował system folwarczno-pańszczyźniany, charakterystyczny dla gospodarki Złotego wieku Rzeczypospolitej. Folwarki, czyli duże gospodarstwa szlacheckie, opierały swoją działalność na przymusowej pracy chłopów pańszczyźnianych. System ten był możliwy dzięki wprowadzeniu poddaństwa osobistego chłopów, którzy zostali całkowicie uzależnieni od szlachty.
Szlachta dodatkowo czerpała zyski z monopolu propinacyjnego, czyli wyłącznego prawa do produkcji i sprzedaży alkoholu w swoich dobrach. Ten przywilej, wraz z systemem pańszczyźnianym, stanowił podstawę ekonomicznej dominacji szlachty w strukturze społecznej Rzeczypospolitej XVI wieku.