Sejm Wielki i Konstytucja 3 maja (WSiP kl 6)

Alternatywny zapis:

mniej niż każda z armii zaborców. Konstytucja 3 maja Katarzyna II ingerowała w sprawy polskie dzięki: - stacjonującym na ziemiach Rzeczypospolitej wojskom rosyjskim, - Radzie Nieustającej zależnej od Rosji. Z uchwaleniem konstytucji należało się spieszyć. Wojna rosyjsko-turecka zbliżała się ku zwycięskiemu dla Rosji końcowi. Członkowie obozu reform zawiązali stronnictwo zwane Zgromadzeniem Przyjaciół Konstytucji. 3 maja 1791 r., wykorzystując nieobecność w Warszawie licznej grupy posłów przeciwnych reformom, sejm uchwalił konstytucję. Była ona pierwszą konstytucją uchwaloną w Europie i drugą na świecie (po Konstytucji Stanów Zjednoczonych). W przygotowaniu konstytucji największą rolę odegrali Stanisław August, Stanisław Małachowski, Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj. Na treść konstytucji miały wpływ ustawy: - amerykańskie, - brytyjskie, - francuskie z okresu rewolucji oraz idee oświecenia. Wprowadzono trójpodziału władz na: (sejm), (król i Straż Praw), - ustawodawczą - wykonawczą - sądowniczą (niezależne sądy). Rzeczpospolita stała się monarchią konstytucyjną (nowoczesną odmianą monarchii parlamentarnej). Konstytucja nie była tak nowoczesna, jak konstytucje amerykańska (1787 r.) i francuska (wrzesień 1791 r.). Nie znosiła tradycyjnego podziału społeczeństwa na mniej i bardziej uprzywilejowane stany. Według Rosji i Prus konstytucja w sposób niebezpieczny dla ich interesów mogła wzmocnić Rzeczpospolitą. Przeciwnicy konstytucji uważali, że pozbawia ich ona praw kardynalnych - podstaw „złotej wolności". Najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja - zniesienie liberum veto i wprowadzenie głosowania na sejmach większością głosów, - likwidacja wolnej elekcji i ustanowienie monarchii dziedzicznej (po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego korona miała należeć do władców z dynastii saskiej), - dwuizbowy sejm (senat, izba poselska) był najwyższą władzą ustawodawczą (na posłów wybierana była tylko szlachta posiadająca majątki ziemskie), - powołanie tzw. Straży Praw - najwyższej władzy wykonawczej w państwie, złożonej z króla i odpowiedzialnych przed sejmem ministrów, - niezależne sądy – władza sądownicza nie może być sprawowana ani przez wykonawczą, ani ustawodawczą, - dopuszczenie mieszczan do urzędów w państwie i zezwolenie im na nabywanie majątków ziemskich (do tej pory było to zastrzeżone dla szlachty), - obietnica wzięcia chłopów pod opiekę państwa i prawa. Na pamiątkę uchwalenia konstytucji w dniu 3 maja Polacy obchodzą święto narodowe. MZ Learning Notatka powstała na podstawie podręcznika „Historia 6” WSiP, 2019.