Nowe idee polityczne w Europie XIX wieku
W XIX wieku w Europie pojawiły się nowe idee polityczne, które miały ogromny wpływ na kształtowanie się nowoczesnych społeczeństw. Nowe idee polityczne Klasa 7 obejmowały takie koncepcje jak socjalizm, komunizm, nacjonalizm oraz feminizm.
Vocabulary: Monopol - dążenie do opanowania całej produkcji jakichś towarów.
Vocabulary: Nadprodukcja - sytuacja, gdy fabryki wytwarzają więcej towarów niż konsumenci mogą kupić.
Socjalizm był jedną z kluczowych idei tego okresu, dążącą do wprowadzenia powszechnej równości i sprawiedliwości społecznej. Jego skrajną odmianą był komunizm, który postulował zniesienie państw i budowę światowego społeczeństwa bezklasowego.
Definition: Komunizm to skrajna odmiana socjalizmu, nawołująca do zniesienia państw i budowy światowego społeczeństwa bezklasowego, bez podziału na klasy społeczne.
Ważną rolę odegrał również marksizm, teoria komunistyczna stworzona przez Karola Marksa, która skupiała się na walce klas między proletariatem (robotnikami) a kapitalistami (wyzyskiwaczami).
W tym okresie zaczęły powstawać partie polityczne, organizacje dążące do zdobycia władzy w państwie. Jednocześnie rozwinął się ruch feministyczny, walczący o prawa kobiet, które w XIX wieku nie miały prawa do głosowania, studiowania czy wykonywania wielu zawodów.
Highlight: W Wielkiej Brytanii kobiety walczące o swoje prawa nazywano sufrażystkami.
Nacjonalizm był kolejną istotną ideą, podkreślającą odrębność własnego narodu i wyższość jego interesów nad interesami innych narodów. W kontekście polskim pojawił się egoizm narodowy, postulujący pierwszeństwo potrzeb Polaków nawet przed moralnością.
Na ziemiach polskich powstały pierwsze partie polityczne, takie jak Narodowa Demokracja założona w 1897 roku przez Romana Dmowskiego, czy Polska Partia Socjalistyczna (PPS) utworzona w 1893 roku, w której działali m.in. Józef Piłsudski i Stanisław Wojciechowski.
Example: Pierwszą kobietą, która została wykładowcą na paryskiej Sorbonie (1906 r.), była Polka Maria Skłodowska-Curie.
Warto zauważyć, że tereny zaborów były mieszane narodowościowo, co miało wpływ na kształtowanie się świadomości narodowej. W Królestwie Kongresowym Polacy stanowili prawie trzy czwarte ludności, a w Galicji niespełna połowę.
Quote: "Wsród polskich ugrupowań politycznych rywalizowały ze sobą dwa główne nurty: nacjonaliści i socjaliści."
Podsumowując, nowe idee polityczne w XIX wieku przyniosły znaczące zmiany w myśleniu o społeczeństwie, państwie i gospodarce, kształtując nowoczesną Europę i wpływając na rozwój polskiej myśli politycznej pod zaborami.
