Pierwsza wolna elekcja
Gdy w 1572 roku zmarł Zygmunt II August, ostatni z dynastii Jagiellonów, rozpoczął się okres bezkrólewia. To czas między śmiercią króla a wyborem nowego władcy. W tym okresie władzę w państwie przejmował interrex, którym zostawał prymas Polski.
Szlachta postanowiła, że odtąd sama będzie wybierać króla. Każdy szlachcic, nawet najbiedniejszy, mógł przybyć na elekcję i oddać swój głos. Ten nowy sposób wyboru króla nazwano wolną elekcją.
Pierwsza wolna elekcja odbyła się w 1573 roku. Wybrano wtedy Henryka Walezego, który musiał przystosować się do Artykułów henrykowskich - zbioru zasad ograniczających władzę króla. Według tych zasad synowie króla nie mogli dziedziczyć tronu, a władca musiał tolerować wszystkie religie. Król podpisywał także umowę pacta conventa - osobiste zobowiązania, które obiecywał spełnić.
Ciekawostka: Czy wiesz, że na pierwszą wolną elekcję przybyło około 40 000 szlachciców? To była prawdziwa demonstracja siły szlachty!