Pierwsza wolna elekcja: Kandydaci, Data i Zasady

Otwórz

Natalia Pawicka

6.11.2022

Historia

Pierwsza wolna elekcja

Przedmioty

Historia

Nowożytność

Polacy po kongresie wiedeńskim

Polacy po kongresie wiedeńskim. królestwo polskie

Pierwsza wolna elekcja: Kandydaci, Data i Zasady

Pierwsza wolna elekcja była przełomowym wydarzeniem w historii Polski, które nastąpiło po śmierci Zygmunta Augusta w 1572 roku. Proces ten wprowadził nowy system wyboru monarchy i ustanowił ważne zasady ustrojowe Rzeczypospolitej.

Wolna elekcja definicja: System wyboru władcy przez ogół szlachty
Kluczowe elementy: Artykuły henrykowskie, Pacta conventa, sejm konwokacyjny i elekcyjny
Pierwszy wybrany władca: Henryk Walezy
Data pierwszej wolnej elekcji: 1573 rok
Znaczenie: Umocnienie pozycji szlachty i ograniczenie władzy królewskiej

6.11.2022

Pierwsza walina elekcja
1. Pierwsze bezkrólewie
↳Po śmierci Zygmunta Augusta i 1572 r. zaparowals beckrólewie;
La Mimo beckrólewia, zapeunio

Zobacz

Kandydaci i przebieg pierwszej wolnej elekcji

Pierwsza wolna elekcja kandydaci to grupa wpływowych osobistości europejskich, ubiegających się o tron polski:

Iwan IV Groźny - władca państwa moskiewskiego
Jan III Waza - król Szwecji
Albrecht II Hohenzollern - książę pruski
Ernest Habsburg - syn cesarza Maksymiliana II
Henryk Walezy - młodszy brat króla Francji

Example: Kandydatura Henryka Walezego była popierana przez dyplomację francuską, co ostatecznie przyczyniło się do jego zwycięstwa.

Gdzie i kiedy odbyła się pierwsza wolna elekcja? Elekcja miała miejsce w 1573 roku na polach elekcyjnych pod Warszawą. Proces wyboru nowego króla składał się z kilku etapów:

Zwołanie sejmu konwokacyjnego, podczas którego zatwierdzano dokładne zasady elekcji i ustalano ostateczną listę kandydatów.
Głosowanie na wytypowanych kandydatów podczas obrad sejmu elekcyjnego.
Po podliczeniu głosów, interrex wskazywał zwycięzcę, a wynik ogłaszał marszałek wielki koronny.

Definition: Wolna elekcja to system wyboru władcy, w którym prawo głosu miała cała szlachta, a nie tylko najwyżsi dostojnicy państwowi.

Pierwszym władcą Rzeczypospolitej wybranym podczas wolnej elekcji był Henryk Walezy, który jednak panował krótko - zaledwie kilka miesięcy, po czym uciekł do Francji na wieść o śmierci swojego brata, by objąć tron francuski.

Zobacz

Artykuły henrykowskie i Pacta conventa

Artykuły henrykowskie stanowiły zbiór najważniejszych zasad ustrojowych Rzeczypospolitej, obowiązujących wszystkich kolejnych królów elekcyjnych. Zostały one uchwalone w 1573 roku i określały fundamentalne prawa i obowiązki monarchy.

Highlight: Artykuły henrykowskie postanowienia znacząco ograniczały władzę królewską na rzecz szlachty i sejmu.

Kluczowe postanowienia artykułów henrykowskich:

Tron polski pozostawał elekcyjny
Król musiał mieć zgodę sejmu na nakładanie nowych podatków i ceł, zwoływanie pospolitego ruszenia oraz wypowiadanie wojny
Senat miał decydujący wpływ na kierunki polityki zagranicznej króla
Król nie mógł tworzyć nowych urzędów
Władca gwarantował innowiercom wolność religijną

Quote: "W razie złamania zasad z artykułów szlachta mogła wypowiedzieć królowi posłuszeństwo."

Pacta conventa to osobiste zobowiązania elekcyjnego króla wobec Rzeczypospolitej. Każdy nowo wybrany władca musiał je podpisać przed koronacją, co stanowiło formę umowy między monarchą a narodem szlacheckim.

Vocabulary: Artykuły henrykowskie i pacta conventa tworzyły razem podstawy ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Następstwa wolnej elekcji były dalekosiężne i wpłynęły na kształt ustrojowy państwa polsko-litewskiego na kolejne stulecia. Umocniły one pozycję szlachty, ograniczyły władzę królewską i stworzyły system, w którym monarcha musiał liczyć się z wolą narodu szlacheckiego.

Podobne notatki

1689

Reformy Sejmu Wielkiego

Ogólne informacje o Sejmie Wielkim, największe reformy Sejmu Wielkiego, Konstytucja 3 maja, władza wykonawcza, władza ustawodawcza, władza sądownicza, inne postanowienia

1977

Pierwsza wolna elekcja

historia

3164

1/2

Zjednoczenie Niemiec

151

3157

1/2

Kongres Wiedeński

Trochę mało czasu miałam, więc 5tki z tego raczej nie będzie, ale na szybką powtórkę ogólnych wiadomości myślę że git

312

6043

8/2

Unia lubelska

unia personalna realna Polska Korona Wielkie Księstwo Litewskie Unia w Krewie Władysław Jagiełło Unia lubelska Zygmunt August Rzeczpospolita Obojga Narodów

Know ziemie polskie po kongresie wiedenskim thumbnail

4531

4/2

ziemie polskie po kongresie wiedenskim

notatka

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

20 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Przedmioty

Historia

Nowożytność

Polacy po kongresie wiedeńskim

Polacy po kongresie wiedeńskim. królestwo polskie

Pierwsza wolna elekcja: Kandydaci, Data i Zasady

Natalia Pawicka

@nataliapawicka_bnic

6 Obserwujących

Obserwuj

Wolna elekcja definicja: System wyboru władcy przez ogół szlachty
Kluczowe elementy: Artykuły henrykowskie, Pacta conventa, sejm konwokacyjny i elekcyjny
Pierwszy wybrany władca: Henryk Walezy
Data pierwszej wolnej elekcji: 1573 rok
Znaczenie: Umocnienie pozycji szlachty i ograniczenie władzy królewskiej

...

6.11.2022

915

Historia

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Kandydaci i przebieg pierwszej wolnej elekcji

Pierwsza wolna elekcja kandydaci to grupa wpływowych osobistości europejskich, ubiegających się o tron polski:

Iwan IV Groźny - władca państwa moskiewskiego
Jan III Waza - król Szwecji
Albrecht II Hohenzollern - książę pruski
Ernest Habsburg - syn cesarza Maksymiliana II
Henryk Walezy - młodszy brat króla Francji

Example: Kandydatura Henryka Walezego była popierana przez dyplomację francuską, co ostatecznie przyczyniło się do jego zwycięstwa.

Gdzie i kiedy odbyła się pierwsza wolna elekcja? Elekcja miała miejsce w 1573 roku na polach elekcyjnych pod Warszawą. Proces wyboru nowego króla składał się z kilku etapów:

Zwołanie sejmu konwokacyjnego, podczas którego zatwierdzano dokładne zasady elekcji i ustalano ostateczną listę kandydatów.
Głosowanie na wytypowanych kandydatów podczas obrad sejmu elekcyjnego.
Po podliczeniu głosów, interrex wskazywał zwycięzcę, a wynik ogłaszał marszałek wielki koronny.

Definition: Wolna elekcja to system wyboru władcy, w którym prawo głosu miała cała szlachta, a nie tylko najwyżsi dostojnicy państwowi.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Artykuły henrykowskie i Pacta conventa

Highlight: Artykuły henrykowskie postanowienia znacząco ograniczały władzę królewską na rzecz szlachty i sejmu.

Kluczowe postanowienia artykułów henrykowskich:

Tron polski pozostawał elekcyjny
Król musiał mieć zgodę sejmu na nakładanie nowych podatków i ceł, zwoływanie pospolitego ruszenia oraz wypowiadanie wojny
Senat miał decydujący wpływ na kierunki polityki zagranicznej króla
Król nie mógł tworzyć nowych urzędów
Władca gwarantował innowiercom wolność religijną

Quote: "W razie złamania zasad z artykułów szlachta mogła wypowiedzieć królowi posłuszeństwo."

Vocabulary: Artykuły henrykowskie i pacta conventa tworzyły razem podstawy ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Pierwsze bezkrólewie i przygotowania do elekcji

Po śmierci Zygmunta Augusta w 1572 roku nastąpił okres bezkrólewia, który wymagał nowych rozwiązań ustrojowych. Przyczyny pierwszej wolnej elekcji wynikały z wygaśnięcia dynastii Jagiellonów i potrzeby wyboru nowego monarchy.

Highlight: Dla zapewnienia ciągłości władzy i porządku w państwie powołano instytucję interrexa, którym został prymas Jakub Uchański.

Szlachta zawiązywała konfederacje kapturowe, które przejmowały władzę w okręgach sejmikowych. Wybierano władze konfederackie i powoływano sądy kapturowe, które rozstrzygały sprawy szlachty w czasie bezkrólewia.

Vocabulary: Elekcja viritim - wybór króla przez ogół szlachty, a nie tylko przez przedstawicieli.

Kompetencje interrexa obejmowały:

Zwoływanie sejmików i sejmów
Kierowanie administracją wewnętrzną
Prowadzenie polityki zagranicznej

Te działania miały na celu przygotowanie państwa do wyboru nowego władcy w sposób uporządkowany i zgodny z interesami szlachty.

Podobne notatki

Historia - Reformy Sejmu Wielkiego

Ogólne informacje o Sejmie Wielkim, największe reformy Sejmu Wielkiego, Konstytucja 3 maja, władza wykonawcza, władza ustawodawcza, władza sądownicza, inne postanowienia

1689

Historia - Pierwsza wolna elekcja

historia

1977

Historia - Zjednoczenie Niemiec

Zjednoczenie Niemiec

3164

Historia - Kongres Wiedeński

Trochę mało czasu miałam, więc 5tki z tego raczej nie będzie, ale na szybką powtórkę ogólnych wiadomości myślę że git

151

3157

Historia - Unia lubelska

unia personalna realna Polska Korona Wielkie Księstwo Litewskie Unia w Krewie Władysław Jagiełło Unia lubelska Zygmunt August Rzeczpospolita Obojga Narodów

312

6043

Historia - ziemie polskie po kongresie wiedenskim

notatka

4531

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

4.9+

Średnia ocena aplikacji

20 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS