Przedmioty

Historia

Nowożytność

Polacy po kongresie wiedeńskim

Polacy po kongresie wiedeńskim. królestwo polskie

Pierwsza wolna elekcja: Kandydaci, Data i Zasady

Name: Knowunity
Brand: Knowunity

Zobacz

Pierwsza wolna elekcja: Kandydaci, Data i Zasady

Natalia Pawicka

@nataliapawicka_bnic

4 Obserwujących

Obserwuj

Pierwsza wolna elekcja była przełomowym wydarzeniem w historii Polski, które nastąpiło po śmierci Zygmunta Augusta w 1572 roku. Proces ten wprowadził nowy system wyboru monarchy i ustanowił ważne zasady ustrojowe Rzeczypospolitej.

Wolna elekcja definicja: System wyboru władcy przez ogół szlachty
Kluczowe elementy: Artykuły henrykowskie, Pacta conventa, sejm konwokacyjny i elekcyjny
Pierwszy wybrany władca: Henryk Walezy
Data pierwszej wolnej elekcji: 1573 rok
Znaczenie: Umocnienie pozycji szlachty i ograniczenie władzy królewskiej

6.11.2022

794

Pierwsza walina elekcja
1. Pierwsze bezkrólewie
↳Po śmierci Zygmunta Augusta i 1572 r. zaparowals beckrólewie;
La Mimo beckrólewia, zapeunio

Zobacz

Artykuły henrykowskie i Pacta conventa

Artykuły henrykowskie stanowiły zbiór najważniejszych zasad ustrojowych Rzeczypospolitej, obowiązujących wszystkich kolejnych królów elekcyjnych. Zostały one uchwalone w 1573 roku i określały fundamentalne prawa i obowiązki monarchy.

Highlight: Artykuły henrykowskie postanowienia znacząco ograniczały władzę królewską na rzecz szlachty i sejmu.

Kluczowe postanowienia artykułów henrykowskich:

Tron polski pozostawał elekcyjny
Król musiał mieć zgodę sejmu na nakładanie nowych podatków i ceł, zwoływanie pospolitego ruszenia oraz wypowiadanie wojny
Senat miał decydujący wpływ na kierunki polityki zagranicznej króla
Król nie mógł tworzyć nowych urzędów
Władca gwarantował innowiercom wolność religijną

Quote: "W razie złamania zasad z artykułów szlachta mogła wypowiedzieć królowi posłuszeństwo."

Pacta conventa to osobiste zobowiązania elekcyjnego króla wobec Rzeczypospolitej. Każdy nowo wybrany władca musiał je podpisać przed koronacją, co stanowiło formę umowy między monarchą a narodem szlacheckim.

Vocabulary: Artykuły henrykowskie i pacta conventa tworzyły razem podstawy ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Następstwa wolnej elekcji były dalekosiężne i wpłynęły na kształt ustrojowy państwa polsko-litewskiego na kolejne stulecia. Umocniły one pozycję szlachty, ograniczyły władzę królewską i stworzyły system, w którym monarcha musiał liczyć się z wolą narodu szlacheckiego.

Zobacz

Kandydaci i przebieg pierwszej wolnej elekcji

Pierwsza wolna elekcja kandydaci to grupa wpływowych osobistości europejskich, ubiegających się o tron polski:

Iwan IV Groźny - władca państwa moskiewskiego
Jan III Waza - król Szwecji
Albrecht II Hohenzollern - książę pruski
Ernest Habsburg - syn cesarza Maksymiliana II
Henryk Walezy - młodszy brat króla Francji

Example: Kandydatura Henryka Walezego była popierana przez dyplomację francuską, co ostatecznie przyczyniło się do jego zwycięstwa.

Gdzie i kiedy odbyła się pierwsza wolna elekcja? Elekcja miała miejsce w 1573 roku na polach elekcyjnych pod Warszawą. Proces wyboru nowego króla składał się z kilku etapów:

Zwołanie sejmu konwokacyjnego, podczas którego zatwierdzano dokładne zasady elekcji i ustalano ostateczną listę kandydatów.
Głosowanie na wytypowanych kandydatów podczas obrad sejmu elekcyjnego.
Po podliczeniu głosów, interrex wskazywał zwycięzcę, a wynik ogłaszał marszałek wielki koronny.

Definition: Wolna elekcja to system wyboru władcy, w którym prawo głosu miała cała szlachta, a nie tylko najwyżsi dostojnicy państwowi.

Pierwszym władcą Rzeczypospolitej wybranym podczas wolnej elekcji był Henryk Walezy, który jednak panował krótko - zaledwie kilka miesięcy, po czym uciekł do Francji na wieść o śmierci swojego brata, by objąć tron francuski.

Zobacz

Pierwsze bezkrólewie i przygotowania do elekcji

Po śmierci Zygmunta Augusta w 1572 roku nastąpił okres bezkrólewia, który wymagał nowych rozwiązań ustrojowych. Przyczyny pierwszej wolnej elekcji wynikały z wygaśnięcia dynastii Jagiellonów i potrzeby wyboru nowego monarchy.

Highlight: Dla zapewnienia ciągłości władzy i porządku w państwie powołano instytucję interrexa, którym został prymas Jakub Uchański.

Szlachta zawiązywała konfederacje kapturowe, które przejmowały władzę w okręgach sejmikowych. Wybierano władze konfederackie i powoływano sądy kapturowe, które rozstrzygały sprawy szlachty w czasie bezkrólewia.

Vocabulary: Elekcja viritim - wybór króla przez ogół szlachty, a nie tylko przez przedstawicieli.

Kompetencje interrexa obejmowały:

Zwoływanie sejmików i sejmów
Kierowanie administracją wewnętrzną
Prowadzenie polityki zagranicznej

Te działania miały na celu przygotowanie państwa do wyboru nowego władcy w sposób uporządkowany i zgodny z interesami szlachty.

Podobne notatki

1012

Pierwsza wolna elekcja

historia

2485

1/2

Zjednoczenie Niemiec

Know ziemie polskie po kongresie wiedenskim thumbnail

3337

4/2

ziemie polskie po kongresie wiedenskim

notatka

150

2996

1/2

Kongres Wiedeński

Trochę mało czasu miałam, więc 5tki z tego raczej nie będzie, ale na szybką powtórkę ogólnych wiadomości myślę że git

303

4787

8/2

Unia lubelska

unia personalna realna Polska Korona Wielkie Księstwo Litewskie Unia w Krewie Władysław Jagiełło Unia lubelska Zygmunt August Rzeczpospolita Obojga Narodów

1244

Reformy Sejmu Wielkiego

Ogólne informacje o Sejmie Wielkim, największe reformy Sejmu Wielkiego, Konstytucja 3 maja, władza wykonawcza, władza ustawodawcza, władza sądownicza, inne postanowienia

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Przedmioty

Historia

Nowożytność

Polacy po kongresie wiedeńskim

Polacy po kongresie wiedeńskim. królestwo polskie

Pierwsza wolna elekcja: Kandydaci, Data i Zasady

Natalia Pawicka

@nataliapawicka_bnic

4 Obserwujących

Obserwuj

Wolna elekcja definicja: System wyboru władcy przez ogół szlachty
Kluczowe elementy: Artykuły henrykowskie, Pacta conventa, sejm konwokacyjny i elekcyjny
Pierwszy wybrany władca: Henryk Walezy
Data pierwszej wolnej elekcji: 1573 rok
Znaczenie: Umocnienie pozycji szlachty i ograniczenie władzy królewskiej

6.11.2022

794

Historia

Artykuły henrykowskie i Pacta conventa

Highlight: Artykuły henrykowskie postanowienia znacząco ograniczały władzę królewską na rzecz szlachty i sejmu.

Kluczowe postanowienia artykułów henrykowskich:

Tron polski pozostawał elekcyjny
Król musiał mieć zgodę sejmu na nakładanie nowych podatków i ceł, zwoływanie pospolitego ruszenia oraz wypowiadanie wojny
Senat miał decydujący wpływ na kierunki polityki zagranicznej króla
Król nie mógł tworzyć nowych urzędów
Władca gwarantował innowiercom wolność religijną

Quote: "W razie złamania zasad z artykułów szlachta mogła wypowiedzieć królowi posłuszeństwo."

Vocabulary: Artykuły henrykowskie i pacta conventa tworzyły razem podstawy ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Kandydaci i przebieg pierwszej wolnej elekcji

Pierwsza wolna elekcja kandydaci to grupa wpływowych osobistości europejskich, ubiegających się o tron polski:

Iwan IV Groźny - władca państwa moskiewskiego
Jan III Waza - król Szwecji
Albrecht II Hohenzollern - książę pruski
Ernest Habsburg - syn cesarza Maksymiliana II
Henryk Walezy - młodszy brat króla Francji

Example: Kandydatura Henryka Walezego była popierana przez dyplomację francuską, co ostatecznie przyczyniło się do jego zwycięstwa.

Gdzie i kiedy odbyła się pierwsza wolna elekcja? Elekcja miała miejsce w 1573 roku na polach elekcyjnych pod Warszawą. Proces wyboru nowego króla składał się z kilku etapów:

Zwołanie sejmu konwokacyjnego, podczas którego zatwierdzano dokładne zasady elekcji i ustalano ostateczną listę kandydatów.
Głosowanie na wytypowanych kandydatów podczas obrad sejmu elekcyjnego.
Po podliczeniu głosów, interrex wskazywał zwycięzcę, a wynik ogłaszał marszałek wielki koronny.

Definition: Wolna elekcja to system wyboru władcy, w którym prawo głosu miała cała szlachta, a nie tylko najwyżsi dostojnicy państwowi.

Pierwsze bezkrólewie i przygotowania do elekcji

Highlight: Dla zapewnienia ciągłości władzy i porządku w państwie powołano instytucję interrexa, którym został prymas Jakub Uchański.

Vocabulary: Elekcja viritim - wybór króla przez ogół szlachty, a nie tylko przez przedstawicieli.

Kompetencje interrexa obejmowały:

Zwoływanie sejmików i sejmów
Kierowanie administracją wewnętrzną
Prowadzenie polityki zagranicznej

Te działania miały na celu przygotowanie państwa do wyboru nowego władcy w sposób uporządkowany i zgodny z interesami szlachty.

Podobne notatki

Historia - Pierwsza wolna elekcja

historia

1012

Historia - Zjednoczenie Niemiec

Zjednoczenie Niemiec

2485

Historia - ziemie polskie po kongresie wiedenskim

notatka

3337

Historia - Kongres Wiedeński

Trochę mało czasu miałam, więc 5tki z tego raczej nie będzie, ale na szybką powtórkę ogólnych wiadomości myślę że git

150

2996

Historia - Unia lubelska

unia personalna realna Polska Korona Wielkie Księstwo Litewskie Unia w Krewie Władysław Jagiełło Unia lubelska Zygmunt August Rzeczpospolita Obojga Narodów

303

4787

Historia - Reformy Sejmu Wielkiego

Ogólne informacje o Sejmie Wielkim, największe reformy Sejmu Wielkiego, Konstytucja 3 maja, władza wykonawcza, władza ustawodawcza, władza sądownicza, inne postanowienia

1244

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS