Początki opozycji demokratycznej w Polsce

Czerwiec 1976 r.

Czerwiec 1976 roku stanowił punkt zwrotny w historii opozycji demokratycznej w Polsce w latach 70. Pogarszająca się sytuacja ekonomiczna zmusiła władze do podwyższenia cen produktów, co zostało ogłoszone 24 czerwca 1976 r. Decyzja ta wywołała natychmiastową reakcję społeczeństwa. Już następnego dnia w całym kraju rozpoczęły się strajki i demonstracje, z największymi protestami w Radomiu, Ursusie i Płocku.

Highlight: Gierek, ówczesny I sekretarz KC PZPR, zakazał użycia broni palnej wobec protestujących, jednak wysłał do tłumienia protestów Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej (ZOMO).

Władze, obawiając się eskalacji protestów, ostatecznie odwołały podwyżki. Jednak uczestnicy demonstracji spotkali się z surowymi represjami:

• Masowe aresztowania
• Zwolnienia z pracy
• Brutalne pobicia zatrzymanych

Example: Wydarzenia czerwca 1976 r. można podsumować następująco: drastyczne podwyżki cen żywności i brak dialogu społecznego doprowadziły do wystąpień robotniczych, co z kolei skutkowało represjami wobec protestujących i powstaniem opozycji antykomunistycznej w postaci KOR.

Powstanie opozycji antykomunistycznej

We wrześniu 1976 r. powstał Komitet Obrony Robotników (KOR), który stał się fundamentem opozycji demokratycznej w Polsce 1976-1980. Głównym celem KOR było organizowanie pomocy dla represjonowanych robotników.

Definition: KOR (Komitet Obrony Robotników) - organizacja opozycyjna założona w 1976 roku, mająca na celu pomoc represjonowanym uczestnikom protestów robotniczych.

Działania KOR-u obejmowały:

• Działanie w granicach prawa
• Zapewnianie pomocy prawnej
• Organizowanie zbiórek pieniędzy
• Zbieranie podpisów
• Stosowanie głodówek jako formy nacisku na władzę

Quote: "KOR ze swoją działalnością był prześladowany przez władzę. W maju 1977 r. doszło do zabójstwa Stanisława Pyjasa, współpracownika KOR."

Wśród członków KOR znaleźli się wybitni działacze opozycyjni, tacy jak Antoni Macierewicz, Zbigniew Romaszewski, Jacek Kuroń i Jan Lityński.

Rozwój opozycji

W latach 1977-1979 nastąpił intensywny rozwój opozycji demokratycznej w Polsce. Powstały nowe organizacje opozycyjne, każda z własnym profilem działalności:

1. Komitet Samoobrony Społecznej "KOR" (1977 r.) - zajmował się rejestrowaniem przypadków łamania praw człowieka.
2. Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCIO) (1977 r.) - dążył do przestrzegania praw człowieka przez władzę.
3. Wolne Związki Zawodowe (1978 r.) - walczyły o niezależność związków zawodowych od władz.
4. Konfederacja Polski Niepodległej (1979 r.) - stawiała sobie za cel powstanie suwerennej Rzeczypospolitej.

Vocabulary: Opozycja antykomunistyczna - ruch społeczny i polityczny dążący do obalenia systemu komunistycznego w Polsce.

Papież Polak

Ważnym wydarzeniem dla opozycji demokratycznej w Polsce w latach 70 był wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża w 1978 roku. Przyjął on imię Jan Paweł II i już w czerwcu 1979 r. odbył swoją pierwszą pielgrzymkę do Polski, co miało ogromne znaczenie dla wzmocnienia ducha oporu przeciwko komunistycznej władzy.

Highlight: Wybór Polaka na papieża i jego pielgrzymka do ojczyzny były katalizatorem zmian społecznych i politycznych w Polsce, przyczyniając się do wzrostu świadomości narodowej i odwagi w stawianiu oporu systemowi komunistycznemu.