Rozwój konfliktu i bitwa pod Oliwą

Przebieg wojny polsko-szwedzkiej był naznaczony okresami intensywnych walk i rozejmów. Ze względu na brak środków na opłacanie armii oraz niechęć szlachty do nowych podatków, podpisano rozejm, na mocy którego Szwedzi zatrzymali północną część Inflant.

Konflikt został wznowiony przez syna Karola IX, Gustawa II Adolfa, który:

• Zajął prawie całe Inflanty
• Zaatakował Pomorze Gdańskie i Prusy Książęce

Highlight: Ważnym wydarzeniem w przebiegu wojny polsko-szwedzkiej była bitwa pod Oliwą 1627, która zakończyła się zwycięstwem floty polskiej.

Ciekawostka: Bitwa pod Oliwą 1627 miała nie tylko znaczenie militarne, ale także moralne, gdyż szwedzka flota uchodziła dotąd za niepokonaną.

Pomimo tego sukcesu, wojskom polsko-litewskim nie udało się wyprzeć Szwedów z Pomorza. W 1629 roku podpisano niekorzystny dla Rzeczypospolitej rozejm w Starym Targu, na mocy którego Szwedzi:

• Zatrzymali Inflanty z Rygą
• Utrzymali kontrolę nad portami Prus Królewskich i Książęcych (z wyjątkiem Gdańska, Królewca i Pucka)
• Uzyskali prawo do pobierania cła od statków zawijających do polskich portów

Definicja: Rozejm w Altmarku (Starym Targu) był tymczasowym porozumieniem, które miało obowiązywać przez 6 lat.

Początek wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku

Wojny polsko-szwedzkie w XVII wieku miały swoje korzenie w skomplikowanej sytuacji dynastycznej. W 1587 roku Zygmunt III Waza, pochodzący ze Szwecji, został wybrany na króla Polski. Po śmierci swojego ojca w 1592 roku, Zygmunt III rządził zarówno Polską, jak i Szwecją. Jednak jego pozycja w Szwecji była zagrożona ze względu na jego katolickie wyznanie, co doprowadziło do utraty szwedzkiego tronu.

Przyczyny: Główne przyczyny wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku to:

1. Konflikt o prawa do szwedzkiej korony
2. Rywalizacja w basenie Morza Bałtyckiego, gdzie Szwecja dążyła do uczynienia Bałtyku morzem wewnętrznym i przejęcia kontroli nad handlem we wszystkich portach

Zygmunt III Waza, zobowiązany pacta conventa, dążył do przyłączenia szwedzkiej Estonii do Rzeczypospolitej. W odpowiedzi Szwecja zaatakowała należące do Rzeczypospolitej Inflanty, zajmując większość tego terytorium i atakując Rygę.

Highlight: Kluczowym momentem w przebiegu wojny polsko-szwedzkiej była bitwa pod Kircholmem w 1605 roku, gdzie wojska polsko-litewskie pod dowództwem hetmana Karola Chodkiewicza odniosły zwycięstwo nad Szwedami dowodzonymi przez króla Karola IX.