Polskie orientacje polityczne przed I wojną światową - kluczowy okres kształtowania się dwóch głównych nurtów niepodległościowych pod przewodnictwem Romana Dmowskiego i Józefa Piłsudskiego.
- Orientacja prorosyjska pod przewodnictwem Romana Dmowskiego zakładała współpracę z Rosją jako drogę do zjednoczenia ziem polskich
- Orientacja proaustriacka kierowana przez Józefa Piłsudskiego widziała w Austro-Węgrach sojusznika w walce o niepodległość
- Obie orientacje rozpoczęły formowanie organizacji paramilitarnych jako zalążka przyszłego wojska polskiego
- Fundamentalne różnice w postrzeganiu głównego wroga Polski: dla Dmowskiego były to Niemcy, dla Piłsudskiego - Rosja
- Odmienne strategie działania wynikały z różnych koncepcji drogi do niepodległości