Konsekwencje układu Sikorski-Majski i formowanie Armii Polskiej w ZSRR

Układ Sikorski-Majski postanowienia obejmowały zgodę władz sowieckich na utworzenie na terytorium ZSRR polskiej armii oraz zwolnienie na podstawie amnestii Polaków więzionych w sowieckich łagrach i więzieniach. Mimo kontrowersji, układ ten umożliwił uratowanie życia tysiącom Polaków.

Highlight: Dzięki układowi Sikorski-Majski tysiące Polaków odzyskało wolność i uratowało życie.

W ZSRR zaczęła powstawać Armia Polska dowodzona przez gen. Władysława Andersa. Jednak do punktów werbunkowych nie zgłosiło się wielu polskich oficerów, co wzbudziło podejrzenia strony polskiej co do ich losu.

Vocabulary: Łagry - sowieckie obozy pracy przymusowej, w których przetrzymywano m.in. polskich jeńców i więźniów politycznych.

W 1942 roku armia polska została ewakuowana do Iranu, gdzie rozpoczął się jej szlak wojenny. Po połączeniu z innymi oddziałami utworzono 2. Korpus Polski, znany jako "andersowcy".

Zerwanie stosunków polsko-sowieckich nastąpiło 25 kwietnia 1943 roku, po odkryciu grobów polskich oficerów w Katyniu. Minister propagandy III Rzeszy Josef Goebbels ogłosił 13 kwietnia 1943 roku, że sprawcami zbrodni są Sowieci.

Quote: "Prośba rządu polskiego o zbadanie sprawy katyńskiej przez Czerwony Krzyż" spotkała się z negatywną reakcją Stalina i doprowadziła do zerwania stosunków dyplomatycznych.

Polityką premiera Sikorskiego było utrzymanie sojuszu z zachodnimi aliantami, jednak nie mógł on liczyć na ich poparcie w sprawie Katynia, gdyż zależało im na pomocy Stalina w wojnie z Niemcami.

Powstanie i struktura polskiego rządu na uchodźstwie

Polski rząd na emigracji 1939-45 został utworzony 30 września 1939 roku w Paryżu, z generałem Władysławem Sikorskim na czele jako premierem. Stanowisko prezydenta objął Władysław Raczkiewicz, który na mocy umowy paryskiej z 2 listopada 1939 roku zrzekł się większości swoich uprawnień na rzecz premiera. W grudniu 1939 roku powołano Radę Narodową Rzeczypospolitej Polskiej, której przewodniczącym został Ignacy Jan Paderewski.

Highlight: Siedziba polskich władz początkowo znajdowała się we francuskim Angers, a następnie została przeniesiona do Londynu.

Władze polskie na uchodźstwie szybko przystąpiły do organizacji Polskich Sił Zbrojnych (PSZ) na Zachodzie. Po rezygnacji marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego ze stanowiska naczelnego wodza, jego miejsce zajął gen. Sikorski. Nowo powstające oddziały borykały się z problemami braku sprzętu i uzbrojenia.

Example: Polscy lotnicy walczyli m.in. w słynnych dywizjonach 302 i 303, które później stały się częścią 1. Korpusu Polskiego.

Kluczowym momentem w działalności rządu na uchodźstwie było podpisanie układu Sikorski-Majski 30 lipca 1941 roku. To polsko-sowieckie porozumienie przywróciło stosunki dyplomatyczne między Polską a ZSRR i unieważniło pakt Ribbentrop-Mołotow.

Definition: Układ Sikorski-Majski był porozumieniem między rządem polskim na uchodźstwie a rządem ZSRR, które miało na celu normalizację stosunków między oboma państwami po agresji sowieckiej na Polskę w 1939 roku.