Przebieg i upadek Powstania Warszawskiego

Przebieg Powstania Warszawskiego był naznaczony heroiczną walką powstańców, ale także ogromnym cierpieniem ludności cywilnej. Najdłużej broniło się Śródmieście, stając się symbolem oporu warszawiaków.

Stalin, mimo pozornych gestów pomocy, w rzeczywistości dążył do przedłużenia walk. Zezwolił na lądowanie po sowieckiej stronie samolotów z pomocą, ale jego celem było, aby walki trwały jak najdłużej, co osłabiało zarówno powstańców, jak i Niemców.

Quote: "Stalin zezwolił na lądowanie po sowieckiej stronie samolotów z pomocą, chciał aby walki trwały jak najdłużej."

Próba pomocy ze strony polskich oddziałów w Armii Czerwonej zakończyła się klęską. Zachodni alianci, głównie Wielka Brytania, próbowali wspierać powstanie poprzez zrzuty zaopatrzenia, ale akcje te były bardzo ryzykowne i ostatecznie zostały zawieszone ze względu na duże straty.

Highlight: Samoloty z zaopatrzeniem były zestrzelane, a zrzuty często przechwytywali Niemcy.

Upadek Powstania Warszawskiego nastąpił 2 października 1944 roku, kiedy podpisano akt kapitulacji. Skutki powstania warszawskiego były tragiczne:

• Ogromne straty wśród ludności cywilnej
• Wzięcie do niewoli wielu powstańców, w tym gen. Tadeusza Komorowskiego ps. "Bór"
• Masowe wysiedlenia ludności
• Systematyczne burzenie miasta na rozkaz Hitlera

Vocabulary: RONA - Rosyjska Wyzwoleńcza Armia Narodowa, formacja kolaboracyjna wspierająca Niemców w tłumieniu powstania.

Specjalne bataliony SS, dowodzone przez Oskara Dirlewangera, składające się z przestępców, dopuszczały się masowych mordów na ludności cywilnej. Wspierali ich wschodni sojusznicy, głównie z RONA.

Rok 1945 i wkroczenie Armii Czerwonej

Rok 1945 przyniósł zasadnicze zmiany w sytuacji Polski. Wkroczenie Armii Czerwonej do Polski w 1944 i 1945 roku doprowadziło do ustanowienia nowej, komunistycznej władzy.

W Lublinie działał PKWN, który 31 grudnia 1944 roku został przekształcony w Rząd Tymczasowy. Premierem został Edward Osóbka-Morawski. W tzw. Polsce lubelskiej polscy komuniści rozbudowali swój aparat władzy.

Definition: Polska lubelska - tereny Polski wyzwolone spod okupacji niemieckiej, na których władzę sprawował PKWN.

Wyzwolenie Polski przez Armię Czerwoną rozpoczęło się na dobre 12 stycznia 1945 roku, kiedy ruszyła sowiecka ofensywa. Przełamano niemiecką obronę na linii Wisły i zajęto pozostałą część ziem polskich oraz Prusy Wschodnie.

Kluczowe daty wyzwolenia Polski w 1945:

• 17 stycznia - 1 Armia Wojska Polskiego wkroczyła do Warszawy
• 24 stycznia - wyzwolono obóz Auschwitz-Birkenau
• Przełom stycznia i lutego - najcięższe walki wzdłuż Wału Pomorskiego
• Wiosna 1945 - całe terytorium II Rzeczypospolitej zostało zajęte przez Armię Czerwoną

Highlight: Na zajętych terenach NKWD organizowało obozy dla żołnierzy polskiego podziemia i przeprowadzało obławy na ludność podejrzaną o działalność konspiracyjną.

Skutki wkroczenia Armii Czerwonej były dalekosiężne. Mimo formalnego wyzwolenia Polski, w rzeczywistości rozpoczął się okres sowieckiej dominacji. NKWD aktywnie zwalczało polskie podziemie niepodległościowe, co stanowiło początek nowego rozdziału w historii Polski - okresu komunistycznych rządów.

Przyczyny i początek Powstania Warszawskiego

Powstanie Warszawskie wybuchło 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17:00, znanej jako godzina "W". Przyczyny Powstania Warszawskiego były złożone i wynikały z sytuacji politycznej oraz militarnej w okupowanej Polsce.

Jednym z kluczowych czynników było utworzenie 21 lipca 1944 roku w Moskwie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego $PKWN$ pod przewodnictwem Edwarda Osóbki-Morawskiego. PKWN był organem podporządkowanym Stalinowi, co budziło obawy polskiego podziemia o przyszłość kraju.

Highlight: PKWN był nową, komunistyczną władzą z siedzibą początkowo w Chełmie, a później w Lublinie.

Równolegle, 22 lipca 1944 roku w Moskwie ogłoszono Manifest PKWN, co było kolejnym sygnałem o planach Stalina wobec Polski. Te wydarzenia, wraz z fałszywym meldunkiem o pojawieniu się oddziałów Armii Czerwonej na przedpolach Pragi, przyspieszyły decyzję o rozpoczęciu powstania.

Przebieg Powstania Warszawskiego w pierwszych dniach charakteryzował się pewnymi sukcesami powstańców, którzy odzyskali kontrolę nad niektórymi dzielnicami Warszawy. Komunikacja między dzielnicami odbywała się przez kanały miejskie.

Example: Powstańcy wykorzystywali system kanałów miejskich do przemieszczania się między dzielnicami, co było kluczowe dla koordynacji działań.

Jednak sytuacja szybko się zmieniła. 8 sierpnia Niemcy zajęli Wolę, a trzy dni później Ochotę. Hitler wydał rozkaz zniszczenia Warszawy, co doprowadziło do eskalacji walk i ogromnych zniszczeń w mieście.