Przywileje szlacheckie za czasów Jagiellonów
Za panowania Władysława Jagiełły nadano kilka istotnych przywilejów szlacheckich. Przywilej czerwiński z 1422 roku, wydany w celu nakłonienia szlachty do udziału w wojnie z Krzyżakami, wprowadził zasadę nietykalności majątkowej szlachty oraz zakaz łączenia urzędów sędziego i starosty. Statut warcki z 1423 roku ograniczył wychodźstwo chłopów ze wsi i dał szlachcie prawo do wykupu sołectw.
Szczególnie ważny był przywilej jedlneńsko-krakowski z lat 1430-1433, który wprowadził zasadę nietykalności osobistej szlachty i zastrzegł najwyższe godności kościelne dla przedstawicieli tego stanu. Kazimierz Jagiellończyk nadał przywilej cerekwicko-nieszawski w 1454 roku, który wymagał zgody sejmików ziemskich na nowe podatki, prawa i zwoływanie pospolitego ruszenia.
Przykład: Przywilej jedlneńsko-krakowski stanowił, że szlachcic nie mógł być uwięziony bez wyroku sądowego, co znacząco wzmacniało pozycję szlachty wobec władzy królewskiej.
Jan Olbracht w 1496 roku wydał przywilej piotrkowski, który zwalniał szlachtę z płacenia ceł za towary na własny użytek i dalej ograniczał prawa chłopów. Konstytucja Nihil novi z 1505 roku, wydana przez Aleksandra Jagiellończyka, ustanowiła zasadę, że nowe prawa mogą być uchwalane tylko za zgodą trzech stanów sejmujących: króla, senatu i izby poselskiej.
Słownictwo: Konstytucja Nihil novi (z łaciny "nic nowego") była kluczowym aktem prawnym, który ugruntował pozycję szlachty w systemie władzy Rzeczypospolitej.
